Η εκτροπή του Αχελώου ανάμεσα σε δύο γραμμές

Του Γιώργου Λιαλιου

«Την εκτροπή του Αχελώου οδηγεί ο λαϊκισμός», έγραφε στην «Κ» ο αείμνηστος Αντώνης Καρκαγιάννης και η πραγματικότητα τον επιβεβαιώνει. Σε πρόσφατη συνέντευξη στη Θεσσαλία (λίγο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές δηλαδή) ο υφυπουργός Δημοσίων Έργων κ. Γιάννης Μαγκριώτης ανακοίνωνε την κατάθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτησης ανάκλησης του «παγώματος» των έργων εκτροπής. Την επομένη, ο εκπρόσωπος για θέματα δημοσίων έργων της Νέας Δημοκρατίας, κ. Μιχάλης Χαλκίδης, έσπευσε να τοποθετηθεί υπέρ της εκτροπής του Αχελώου, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι «διάλυσε (sic) τα έργα της εκτροπής». Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την έναρξη του φαραωνικών διαστάσεων έργου, η δημόσια συζήτηση παραμένει σε επίπεδο δημιουργίας εντυπώσεων, μακριά από οποιαδήποτε επιστημονική συζήτηση σε βάθος, για την αναγκαιότητα και τις επιπτώσεις του έργου. Την εξέλιξη αυτή, δηλαδή την κατάθεση αίτησης στο ΣτΕ για άρση του «παγώματος» των έργων είχε προαναγγείλει η κυριακάτικη «Κ» (στις 19 Σεπτεμβρίου), παρουσιάζοντας τις δύο μελέτες στις οποίες βασίζεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι μελέτες αυτές (που αφορούν στη στατική κατάσταση της ημιτελούς σήραγγας εκτροπής και στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την ολοκλήρωσή της) χρησιμοποιήθηκαν για την κατάθεση ανάλογων αιτήσεων στο ΣτΕ από τις νομαρχίες Λάρισας και Μαγνησίας περίπου μια εβδομάδα νωρίτερα από την κατάθεση της αίτησης του υπουργείου Υποδομών. Με άλλα λόγια, το υπουργείο ανέθεσε ιδίοις εξόδοις μελέτες και κατόπιν… τις παραχώρησε σε τοπικούς φορείς της Θεσσαλίας λίγο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ώστε να συνεχίσουν το δικό τους αγώνα υπέρ της εκτροπής. Το πολιτικό ζήτημα που ανακύπτει από αυτή την πρακτική δεν δείχνει να απασχολεί κανέναν. Κι όμως, δεν είναι το μόνο. Την αίτηση που κατατέθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου στην Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ δεν υπογράφει μόνο το υπουργείο Υποδομών, αλλά και το υπουργείο Περιβάλλοντος. Όπως αποδείχθηκε, η κίνηση αυτή έγινε εν αγνοία (!) του υπουργείου Περιβάλλοντος, καθώς σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες η υπουργός, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, πληροφορήθηκε το γεγονός από τρίτη πηγή και αμέσως ζήτησε την ανάκληση της αίτησης, όπερ και εγένετο. Η αίτηση επανακατατέθηκε χωρίς αναφορές στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Υπενθυμίζεται ότι το υπ. Περιβάλλοντος είχε επανειλημμένως κρατήσει αποστάσεις από το ζήτημα, υποστηρίζοντας την ανάγκη εκπόνησης συνολικής μελέτης για τα υδατικά αποθέματα της Θεσσαλίας, σύμφωνα με την κοινοτική Οδηγία.

Επί της ουσίας, τέλος, η ίδια η προσπάθεια του υπ. Υποδομών να επαναφέρει το ζήτημα της εκτροπής -αγνοώντας τη δικαστική εμπλοκή- αποδεικνύει την αδυναμία επιστημονικής προσέγγισης του ζητήματος. Οι δύο μελέτες που παρήγγειλε σε ειδικούς αναφέρονται στη σήραγγα εκτροπής ως ένα αυτοτελές, μονοσήμαντο έργο και όχι ως κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδιασμού (χαρακτηριστική είναι η παραγγελία μελέτης για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα έχει… η ολοκλήρωση της σήραγγας και όχι η λειτουργία της, σαν να επρόκειτο για δύο διαφορετικά ζητήματα). Με άλλα λόγια, παρά την ανάθεση επιστημονικών μελετών είναι προφανές ότι το υπουργείο Υποδομών αντιμετωπίζει την εκτροπή με πολιτικούς όρους, υποστηρίζοντας μάλιστα τις θέσεις του με δημόσιες εμφανίσεις στελεχών στην Περιφέρεια λίγο πριν από τις δημοτικές εκλογές. Τονίζεται ότι το Ευρωδικαστήριο έχει αρχίσει να επικοινωνεί με τους ενδιαφερομένους, ζητώντας τους να το ενημερώσουν αν σκοπεύουν να τοποθετηθούν κατά την εξέταση της υπόθεσης, ενώ ήδη μια χώρα (η Νορβηγία) ζήτησε να τοποθετηθεί ενώπιον του Ευρωδικαστηρίου σε βάρος της εκτροπής του Αχελώου. Το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να αποφασίσει με ποια από τις δύο «γραμμές» θα τοποθετηθεί ενώπιον του Ευρωδικαστηρίου: αυτή του υπουργείου Υποδομών ή αυτή του υπουργείου Περιβάλλοντος…

Τα 14 αναπάντητα ερωτήματα

Απαντήσεις σε 14 ερωτήματα για τον Αχελώο έχει ζητήσει από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το Συμβούλιο της Επικρατείας (αρ. απόφασης 3054/2009). Η φιλοσοφία των ερωτημάτων του ΣτΕ κινείται γύρω από τέσσερις βασικούς πυλώνες:

– Κατά πόσον επιτρέπεται από την κοινοτική νομοθεσία η μεταφορά νερού από μια περιοχή σε άλλη, όταν ο σκοπός της μεταφοράς δεν είναι μόνον η ύδρευση, αλλά -κυρίως- η άρδευση και η αξιοποίηση του νερού για την παραγωγή ενέργειας.

– Κατά πόσον επιτρέπεται από την κοινοτική νομοθεσία η εκτροπή ενός ποταμού, όταν αυτή επηρεάζει περιοχές Natura και ζώνες προστασίας της ορνιθοπανίδας και κατά πόσον αυτό συνάδει με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.

– Κατά πόσον ήταν ορθό να θεσπιστεί με ειδικές ρυθμίσεις η εκτροπή, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαδικασία διαβούλευσης.

– Κατά πόσον γίνεται να θεσπιστεί το μέρος πριν από το όλον, δηλαδή να επιτραπεί η μεταφορά νερού από μια λεκάνη απορροής ποταμού σε μιαν άλλη, χωρίς να έχουν εκπονηθεί τα σχέδια διαχείρισης του νερού στις περιοχές στις οποίες οι λεκάνες αυτές ανήκουν, όπως ορίζει η Οδηγία 2000/60/ΕΚ.

Υπενθυμίζεται ότι το 2008 είχε ξεκινήσει και διαδικασία παραπομπής της χώρας στο Ευρωδικαστήριο για την εκτροπή του Αχελώου. Η υπόθεση δεν έχει κλείσει.

Από την “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”