Ανεκπλήρωτεςυποσχέσεις

Εχουν περάσει 20 χρόνια από τότε που η πρώτη γενετικά τροποποιημένη (ΓΤ) καλλιέργεια φυτεύτηκε στις ΗΠΑ, συνοδευόμενη από εκθαμβωτικές υποσχέσεις σχετικά με τη νέα αυτή τεχνολογία. Δύο δεκαετίες μετά, οι υποσχέσεις από τις πολυεθνικές των μεταλλαγμένων γίνονται όλο και μεγαλύτερες, αλλά οι ΓΤ καλλιέργειες δεν τις επαληθεύουν.

Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η τεχνολογία αυτή δεν κάνει τα συστήματα της διατροφής και της γεωργίας απλούστερα, ασφαλέστερα και πιο αποτελεσματικά, αλλά και ότι οι ΓΤ καλλιέργειες έχουν πολυδιαφημιστεί ως το κλειδί για τη «σίτιση του κόσμου» και την «καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής».

Και ενώ οι υποσχέσεις μπορεί να αυξάνονται, η απήχηση των ΓΤ καλλιεργειών ακολουθεί καθοδική πορεία. Παρά τα 29 χρόνια της κυκλοφορίας τους από πανίσχυρα λόμπι της βιομηχανίας, η τεχνολογία των ΓΤ οργανισμών υιοθετήθηκε μόνο από μια «χούφτα» χώρες για μια «χούφτα» καλλιέργειες.

Oπως αποκαλύπτει έκθεση της Greenpeace με τίτλο «20 χρόνια αποτυχίας – γιατί τα μεταλλαγμένα απέτυχαν να πραγματοποιήσουν όσα υποσχέθηκαν», η καλλιέργεια των ΓΤ περιορίζεται μόνο στο 3% της παγκόσμιας γεωργικής γης.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της βιομηχανίας των μεταλλαγμένων, στην πραγματικότητα το 90% των παγκόσμιων εκτάσεων που καλλιεργούνται ΓΤ βρίσκεται σε μόλις πέντε χώρες και σχεδόν το 100% αυτών των καλλιεργειών αφορά μόλις δύο είδη: τα ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα ή τα ανθεκτικά στα φυτοφάρμακα.

Εν τω μεταξύ, ολόκληρες περιοχές του κόσμου έχουν αντισταθεί στις ΓΤ καλλιέργειες. Οι Ευρωπαίοι δεν καταναλώνουν ΓΤ τρόφιμα και μόνο ένα είδος ΓΤ αραβοσίτου καλλιεργείται στην Ευρώπη.

Το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας είναι επίσης «ελεύθερη ζώνη» από ΓΤ οργανισμούς, με τις εκτάσεις που καλλιεργούνται στην Ινδία και την Κίνα να αφορούν κυρίως μη εδώδιμα προϊόντα όπως το βαμβάκι. Μόνο τρεις χώρες της Αφρικής αναπτύσσουν ΓΤ καλλιέργειες. Με απλά λόγια, οι ΓΤ καλλιέργειες δεν συνδέονται με τη «σίτιση του κόσμου».

Γιατί οι ΓΤ καλλιέργειες έχουν αποτύχει να αποκτήσουν τη δημοφιλή επιτυχία που επιθυμούσε η βιομηχανία των μεταλλαγμένων; Και ποιοι είναι οι επτά μύθοι για τις ΓΤ καλλιέργειες και η αλήθεια που κρύβεται πίσω από αυτούς;

ΜΥΘΟΣ 1ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες μπορούν να θρέψουν τον κόσμο».

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν ΓΤ καλλιέργειες που να έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν υψηλές αποδόσεις.

Η γενετική μηχανική είναι ακατάλληλη για την επίλυση προβλημάτων που αφορούν την πείνα και τον υποσιτισμό. Αντιθέτως, ενισχύουν το βιομηχανικό μοντέλο γεωργίας που έχει αποτύχει να θρέψει τον κόσμο μέχρι σήμερα.

Ετσι, όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα της πείνας στον πλανήτη, αλλά αποτελούν απειλή για την παγκόσμια διατροφική ασφάλεια.

ΜΥΘΟΣ 2ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες κρατούν το κλειδί για την προσαρμοστικότητα στην κλιματική αλλαγή».

Στην πραγματικότητα, η γενετική μηχανική δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει καλλιέργειες που να είναι ανθεκτικές στις πλημμύρες ή τις υψηλές θερμοκρασίες και υστερεί σε σχέση με τις συμβατικές καλλιέργειες αναπαραγωγής στις φυτικές ποικιλίες που μπορούν να βοηθήσουν τη γεωργία να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή.

Σε τελική ανάλυση, η προσαρμοστικότητα στο κλίμα δεν εξαρτάται από την εισαγωγή γονίδιων με… «τεκμήριο ξηρασίας» .

Αντ’ αυτού, εξαρτάται από τις γεωργικές πρακτικές που προωθούν την ποικιλομορφία και ανατρέφουν το έδαφος, καθώς και από τις αλληλεπιδράσεις των πολυγονιδίων που αναπτύσσονται από τα φυτά σε πραγματικές συνθήκες ζωής.

ΜΥΘΟΣ 3ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες είναι ασφαλείς για τον άνθρωπο και το περιβάλλον».

Η αλήθεια είναι ότι μακροχρόνια προγράμματα παρακολούθησης του περιβάλλοντος και της υγείας είτε δεν υπάρχουν είτε είναι ανεπαρκή.

Ανεξάρτητοι ερευνητές διαμαρτύρονται ότι στερούνται πρόσβαση στο υλικό των πολυεθνικών, προκειμένου να διεξαγάγουν ολοκληρωμένη έρευνα.

Η γενετική μηχανική εισάγει DNA στο γονιδίωμα των φυτών, συχνά τυχαία, αλλά η πολυσυνθετότητα που ρυθμίζει το γονιδίωμα παραμένει ανεπαρκώς κατανοητή, καθιστώντας την τεχνολογία επιρρεπή σε ακούσιες και απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Από την άλλη, το τοξικό φορτίο που σχετίζεται με τα φυτοφάρμακα που παράγουν και οι ζιζανιοανθεκτικές ΓΤ καλλιέργειες έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον που επηρεάζουν τις υπόλοιπες καλλιέργειες, ενώ η γενετική μηχανική μπορεί να επηρεάσει τη χημεία των φυτών με επίσης απρόβλεπτες συνέπειες.

ΜΥΘΟΣ 4ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες απλοποιούν την προστασία των καλλιεργειών».

Στην πραγματικότητα, οι ποικιλίες μεταλλαγμένων είτε παράγουν παρασιτοκτόνο είτε είναι ανθεκτικές σε κάποια είδη ζιζανιοκτόνων.

Τα παράσιτα και τα ζιζάνια αναπτύσσουν αντίσταση στις τοξίνες, οπότε δημιουργούνται υπερπαράσιτα και υπερζιζάνια, με αποτέλεσμα οι αγρότες να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερα χημικά φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα.

ΜΥΘΟΣ 5ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες είναι οικονομικά βιώσιμες για τους αγρότες».

Στην πραγματικότητα, οι τιμές των ΓΤ σπόρων προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας και έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Η εμφάνιση ανθεκτικών στα παρασιτοκτόνα ζιζανίων και παρασίτων αυξάνει το κόστος των αγροτών, μειώνοντας ακόμη περισσότερο τα κέρδη τους.

ΜΥΘΟΣ 6ος: «Οι ΓΤ καλλιέργειες μπορούν να συνυπάρχουν με άλλα γεωργικά συστήματα».

Στην πραγματικότητα, οι ΓΤ καλλιέργειες μολύνουν τις μη ΓΤ καλλιέργειες. Σχεδόν 400 τέτοια περιστατικά γενετικής επιμόλυνσης έχουν καταγραφεί παγκοσμίως μέχρι στιγμής, ενώ είναι πιθανό να έχουν συμβεί πολύ περισσότερα που δεν έχουν ανακαλυφθεί ή καταγγελθεί.

ΜΥΘΟΣ 7ος: «Η γενετική μηχανική είναι η πλέον υποσχόμενη καινοτομία για τα διατροφικά συστήματα».

Στην πραγματικότητα, οι μη ΓΤ προηγμένες μέθοδοι βελτίωσης των φυτών έχουν ήδη αποδώσει τα χαρακτηριστικά που υποσχέθηκαν ο ΓΤ καλλιέργειες, συμπεριλαμβανομένων της αντίστασης στις ασθένειες και της ανθεκτικότητας στις πλημμύρες και στην ξηρασία.

Οι ΓΤ καλλιέργειες δεν είναι μόνο μια αναποτελεσματική μορφή καινοτομίας, αλλά στην πράξη περιορίζουν την καινοτομία, εξαιτίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που κατέχουν μια «χούφτα» πολυεθνικές εταιρείες.