Μπαταρίες: η μάστιγα των τοξικών αποβλήτων

Πρώτη καταχώρηση: Τετάρτη, 6 Απριλίου 2011, 16:30

Σωτήρης Σκουλούδης

Τεράστιες ποσότητες θανατηφόρου μόλυβδου απειλούν τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον σε όλη την Ελλάδα, μιας και η χώρα μας έχει αργοπορήσει χαρακτηριστικά να λάβει τα αναγκαία μέτρα διαχείρισης των αποβλήτων των μπαταριών αυτοκινήτου και των ηλεκτρικών στηλών. Ένα πρόβλημα που χαρακτηρίζεται, δια στόματος της πλέον αρμόδιας για αυτά τα ζητήματα Ειδικής Γραμματέα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, Μαργαρίτας Καραβασίλη ως πραγματική «μάστιγα». Ένα μέγα πρόβλημα στο οποίο εμπλέκονται παρακυκλώματα δημοσίων υπαλλήλων, αστυνομικών και επιτηδείων επιχειρηματιών οι οποίοι θησαυρίζουν εις βάρος της υγείας των πολιτών ρυπαίνοντας τη γη, την ατμόσφαιρα και προκαλώντας μόνιμες βλάβες ακόμη και στον υδροφόρο ορίζοντα!

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της έκτασης του προβλήματος βρίσκεται στο Θριάσιο, καθώς όπως αναφέρει η Ειδική Γραμματέας «πολλές φορές, οι υπεύθυνοι για την παραλαβή και διαχείριση των αποβλήτων των μπαταριών, επιλέγουν να ρίξουν το οξύ στα σκουπίδια ή σε χωράφια, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στη δημόσια υγεία. Στη χωματερή των Λιοσίων και στο Θριάσιο βρέθηκε εξασθενές χρώμιο 480 mg στο λίτρο, ποσότητα που δεν έχει μετρηθεί πουθενά στον κόσμο και είναι ίσα ίσως με 10 Ασωπούς μαζί, ενώ χρειάζονται οι προϋπολογισμοί ολόκληρης της Ε.Ε. για να τα αποκαταστήσουμε»…

Δείτε πώς περιγράφει η Μαργαρίτα Καραβασίλη το πρόβλημα σε πρόσφατη σχετική ημερίδα.

Όπως επισημαίνει η Μαργαρίτα Καραβασίλη σε δηλώσεις της στη zougla.gr, τον χώρο της διαχείρισης των συσσωρευτών λυμαίνονται παρακυκλώματα στα οποία εμπλέκονται ακόμη και κρατικοί λειτουργοί και αστυνομικοί, οι οποίοι «επιτρέπουν» στους επιχειρηματίες του χώρου να κερδίζουν εκατομμύρια ευρώ από τη μη σωστή διαχείριση των προϊόντων τους αλλά και την παράνομη εξαγωγή τους ακόμα, συνήθως στη Βουλγαρία, μια χώρα που «υποδέχεται» τα συγκεκριμένα απόβλητα της Ελλάδας. Η Ειδική Επιθεωρητής επισημαίνει ότι στο κύκλωμα αυτό εμπλέκονται και Ρομά οι οποίοι δραστηριοποιούνται στις χωματερές.

Κι ενώ η σχετική νομοθεσία που προβλέπει ακριβής όρους διαχείρισης των ιδιαίτερα τοξικών αποβλήτων που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη απόρριψη και την πρόχειρη διαχείρισή τους έχει ψηφιστεί από το 2001 (Ν. 2931/2001), η εφαρμογή της χωλαίνει με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε προ των πυλών κι άλλων ατιμωτικών προστίμων από την Ε.Ε. για περιβαλλοντικό ζήτημα για ακόμη μια φορά.

Φριχτοί κίνδυνοι ελλοχεύουν για τη δημόσια υγεία

Σύμφωνα με τον Καθηγητή της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Βασίλειο Μακρόπουλο, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τη διάχυση των κυρίαρχων ρύπων των ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών (μόλυβδος, κάδμιο και νικέλιο) είναι τεράστιοι: η επίδραση του μολύβδου αφορά κυρίαρχα το αιμοποιητικό, νευρολογικό, αναπνευστικό, καρδιαγγειακό και ουροποιητικό σύστημα, ενώ οι συγκεντρώσεις του μολύβδου μεταξύ 10 -20 μg/dl σε βρέφη και παιδιά μικρής ηλικίας οδηγούν σε μείωση του δείκτη νοημοσύνης κατά 5 μονάδες, ενώ υπάρχουν ορισμένες μελέτες που δείχνουν σε εργαζόμενους με χρόνια έκθεση σε μόλυβδο, αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου, του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης.

Το Νικέλιο, του οποίου οι συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα αυξάνονται, είναι μια καρκινογόνος ουσία και ορισμένες μορφές Νικελίου ιδιαίτερα οι υδατοδιαλυτές εισπνεόμενες προκαλούν καρκίνο του πνεύμονα, ενώ το Κάδμιο, εισπνεόμενο μπορεί να προκαλέσει χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και καρκίνο του πνεύμονα, βλάβες στα νεφρά, ενώ μπορεί ακόμη να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα των αντρών αφού δρα και σαν ξένο οιστρογόνο.

Τεράστιοι κίνδυνοι φυσικά υπάρχουν και για το περιβάλλον ευρύτερα, αφού τα απόβλητα των μπαταριών συμβάλλουν στην πλήρη καταστροφή του υδροφόρου ορίζοντα. Χαρακτηριστικό είναι το βίντεο που δείχνει την υποβρύχια επιχείρηση αποκομιδής συσσωρευτών που πετάχτηκαν στο λιμάνι της Καλύμνου.

Μεγάλα κέρδη εις βάρος της δημόσιας υγείας

Όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., τα απόβλητα των μπαταριών εξαιτίας της ιδιαίτερα μεγάλης επικινδυνότητας τους θα πρέπει να διαχειρίζονται σε ποσοστό 100%, στην Ελλάδα όμως ανακυκλώνονται με ορθά περιβαλλοντικό τρόπο μόνο το 40% των ποσοτήτων των μπαταριών οχημάτων και βιομηχανικής χρήσης (στη γειτονική μας Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει εδώ και αρκετά χρόνια το 100%). Ως εκ τούτου, από τους 50.000 τόνους τέτοιων αποβλήτων που παράγονται κάθε χρόνο, μόνο οι 18.000 τόνοι ανακυκλώνονται σωστά και οι υπόλοιποι χάνονται κάπου μεταξύ των χωματερών, στην καλύτερη περίπτωση ή στο βυθό των θαλασσών μας στη χειρότερη, εξάγονται παράνομα σε γειτονικά κράτη, ή, τέλος, δεν διαχειρίζονται σωστά με αποτέλεσμα την απόρριψη των επιβλαβών τους ουσιών στο περιβάλλον.

Κι αυτό συμβαίνει καθώς ο σωστός τρόπος με τον οποίο οφείλει να ανακτάται ο μόλυβδος των μπαταριών… κοστίζει: η ανάκτηση με τήρηση των περιβαλλοντικών προδιαγραφών (τοποθέτηση φίλτρων στα εργοστάσια ανακύκλωσης, τεμαχισμός των μπαταριών, εξουδετέρωση του ηλεκτρολύτη, σωστή διαχείριση των υπολειμμάτων κ.α.) στοιχίζει 400 ευρώ ο τόνος, την ίδια στιγμή που η μη ορθή και άρα παράνομη ανάκτηση στοιχίζει μόλις 80 ευρώ.

Υπολογίζοντας τη μεγάλη ποσότητα των συγκεκριμένων αποβλήτων που μετριέται σε χιλιάδες τόνους και την… ιδιαίτερα οικονομική τιμή της παράνομης διαχείρισης τους, συμπεραίνουμε ότι υπάρχουν εταιρείες οι οποίες εξοικονομούν πολλά εκατομμύρια ευρώ, απλά μην τηρώντας τους όρους που οφείλουν.

«Η Πολιτεία όλα αυτά τα χρόνια παραμελεί τον έλεγχο της διακίνησης των αποβλήτων», παρατηρεί ο Γενικός Διευθυντής του ΣΥΔΕΣΥΣ (Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών) Ηρακλής Βονδικάκης και ως εκ τούτου οι επαγγελματίες του κλάδου ουσιαστικά δεν έχουν… λόγο να είναι τυπικοί.

Σε νέα τροχιά η διαχείριση των μπαταριών

Ο φορέας ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ. προσπαθεί να βάλει μια «τάξη» στο χάος. Τα τελευταία χρόνια έχουν εγκατασταθεί 7.000 σημεία συλλογής των αποβλήτων των συσσωρευτών ενώ έχει προβεί και σε 4.000 καταγγελίες για μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων. «Η νομοθεσία είναι πλήρης πλέον, αρμόδιος οργανισμός υπάρχει, απομένει να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι», εκτιμά ο Γενικός Διευθυντής του ΣΥΔΕΣΥΣ Ηρακλής Βονδικάκης ενώ θέτει ως άμεσο στόχο του φορέα του την εξάλειψη της παράνομης συλλογής, μεταφοράς και εξαγωγής των αποβλήτων συσσωρευτών.

Δείτε τις δηλώσεις του Ηρακλή Βονδικάκη στο φακό της zougla.gr.

Τις καταγγελίες αλλά και τον εποπτικό ρόλο για όλους αυτούς τους ελέγχους θα τους διαχειρίζεται πάντα σε συνεργασία με τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος ο νεοϊδρυθείς (το 2009) φορέας «Εθνικός Οργανισμός Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων» (ΕΟΕΔΣΑΠ) και ο στόχος είναι να «χτυπηθούν» οι επιτήδειοι που για να εξοικονομήσουν χρήματα, μολύνουν το περιβάλλον αλλά και τους συνανθρώπους τους. Αυτός ο φορέας προβλεπόταν ήδη από το νόμο του 2001, αλλά η δεκαετία πέρασε… άπραγη. «Πολύ σύντομα ο φορέας θα έχει στη διάθεσή του τους αναγκαίους πόρους αλλά και το προσωπικό για να φέρει το έργο του εις πέρας και, κυρίως, να ελέγχει τους παραγωγούς αυτών των προϊόντων οι οποίοι ουσιαστικά έχουν και την ευθύνη για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων των προϊόντων τους», δηλώνει η Πρόεδρος του ΔΣ του ΕΟΕΔΣΑΠ, ακαδημαϊκός Κάτια Λαζαρίδη.

Από την πλευρά της η Μαργαρίτα Καραβασίλη σε δηλώσεις της στη zougla.gr αναφέρει: «αποτελεί προτεραιότητα για τους επιθεωρητές να βάλουν τάξη σε αυτή την τραγική κατάσταση. Οι επιτήδειοι πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο και πλέον αποδίδονται και ποινικές ευθύνες, ενώ τα ονόματά τους θα δίνονται στη δημοσιότητα»… Για του λόγου το αληθές, πρόσφατα «σφραγίστηκε» εταιρεία διαχείρισης μπαταριών που δραστηριοποιούταν στην ευαίσθητη περιοχή των Οινοφύτων…