Οι οικονομικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του καπνίσματος:
Αποτελέσματα από την ανασκόπηση της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας
Γράφει ο Δρ Λάμπρος Λαζούρας
Ερευνητής Ψυχολόγος, Επιστημονικός Σύμβουλος Nosmoke.gr M.K.O.
Με σκοπό την αποτελεσματική μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, την τελευταία δεκαετία αρκετές χώρες έχουν εφαρμόσει απαγορεύσεις του καπνίσματος σε κέντρα διασκέδασης και εστίασης, ξενοδοχεία, ή ακόμη και σε καζίνο και χαρτοπαικτικές λέσχες. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι κατά τόπους επαγγελματικοί σύλλογοι και οι ενώσεις καταστηματαρχών εναντιώθηκαν σε αυτά τα μέτρα υποστηρίζοντας ότι οι απαγορεύσεις του καπνίσματος θα ‘διώξουν’ τους περισσότερους πελάτες και, κατά συνέπεια, θα ζημιώσουν οικονομικά τις επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης. Όπως αποδείχθηκε αργότερα, οι αντιδράσεις αυτές ήταν σχεδόν πάντα υποκινούμενες από τις ίδιες τις καπνοβιομηχανίες, τα συμφέροντα των οποίων θιγόντουσαν άμεσα από τις απαγορεύσεις του καπνίσματος. Όμως το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δεκάδες οικονομετρικές και κοινωνικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία 15 χρόνια στα πλέον έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά έδειξαν ότι, στα περισσότερα κράτη που εφαρμόστηκαν οι εν λόγω απαγορεύσεις του καπνίσματος, δεν υπήρχε καμία αρνητική επίπτωση στην οικονομική απόδοση (δηλ. στον ‘τζίρο’) των επιχειρήσεων εστίασης και διασκέδασης. Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται συνοπτικά ορισμένες αντιπροσωπευτικές μελέτες με τα κύρια ευρήματα και συμπεράσματά τους.
|
Συγγραφείς/Έτος δημοσίευσης/Χώρα διεξαγωγής της μελέτης/Πηγή δημοσίευσης |
Αντικείμενο |
Ευρήματα |
Κύρια συμπεράσματα |
|
Pyles et al./2007/USA/ Tobacco Control (British Medical Journal Group) |
Οι οικονομικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του καπνίσματος στις επιχειρήσεις εστίασης σε μια καπνοπαραγωγό πολιτεία |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν επηρέασε καθόλου τον τζίρο και την ευημερία των επιχειρήσεων |
Ακόμη και σε κοινωνίες που εξαρτώνται οικονομικά από την παραγωγή καπνού, η απαγόρευση του καπνίσματος δεν επηρεάζει αρνητικά την οικονομική απόδοση των επιχειρήσεων εστίασης και διασκέδασης
|
|
Glantz & Smith/1997/USA/American Journal of Public Health |
Οι επιπτώσεις των απαγορεύσεων του καπνίσματος στις πωλήσεις των εστιατορίων |
Από το 1994 ως το 1999 οι απαγορεύσεις του καπνίσματος σε εστιατόρια και καφετέριες/παμπ δεν είχαν καμία απολύτως αρνητική επίπτωση στις πωλήσεις των εν λόγω επιχειρήσεων |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν ζημιώνει οικονομικά τις επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης |
|
Glantz & Charlesworth/1999/USA/Journal of the American Medical Association (JAMA) |
Ο τζίρος των τουριστικών επιχειρήσεων και των ξενοδοχείων πριν και μετά την απαγόρευση του καπνίσματος |
Η εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος δεν επηρέασε καθόλου αρνητικά, μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, ευνόησε τον τζίρο των τουριστικών επιχειρήσεων |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν βλάπτει οικονομικά τις τουριστικές επιχειρήσεις
|
|
Siahpush & Scollo/2004/Tasmania & Australia/Tobacco Control (British Medical Journal Group) |
Οι οικονομικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του καπνίσματος στις πωλήσεις εστιατορίων και παμπ στην Τασμανία |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν είχε καμία απολύτως αρνητική επίπτωση στις πωλήσεις των εστιατορίων
|
Οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να εφαρμόζουν τις απαγορεύσεις του καπνίσματος στα εστιατόρια χωρίς να φοβούνται για τυχόν αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις
|
|
Eriksen & Chaloupka/2007/USA/CA: A Cancer Journal for Clinicians (American Cancer Society) |
Αξιολόγηση των απαγορεύσεων του καπνίσματος από το 1970 και έπειτα, εκτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων και ανάλυση των στρατηγικών των καπνοβιομηχανιών |
Η ανάλυση των μελετών που παρουσιάζονται στο συγκεκριμένο άρθρο αποδεικνύει ότι οι απαγορεύσεις του καπνίσματος δεν ζημιώνουν τις επιχειρήσεις εστίασης και τουρισμού. Αρκετές φορές οι καπνοβιομηχανίες υποκίνησαν αντιδράσεις και διέδωσαν φήμες για το αντίθετο |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν βλάπτει οικονομικά και μπορεί να σώσει ζωές. Η καπνοβιομηχανίες το γνωρίζουν αυτό και έχουν προσπαθήσει να πείσουν την κοινωνία για το αντίθετο
|
|
Scollo et al./2003/Australia/Tobacco Control (British Medical Journal Group) |
Ανάλυση 97 εμπειρικών μελετών για τις οικονομικές επιπτώσεις της απαγόρευσης του καπνίσματος σε επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης |
Όλες οι μελέτες με τον αρτιότερο επιστημονικό σχεδιασμό έδειξαν ότι η απαγόρευση του καπνίσματος δεν ζημιώνει οικονομικά τις επιχειρήσεις. Αντίθετα σε αρκετές περιπτώσεις η απαγόρευση συνοδεύτηκε από σημαντική άνοδο του τζίρου και από άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας |
Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν βλάπτει, αλλά ωφελεί τις επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης |
|
Kunzli et al./2003/Italy/ Tobacco Control (British Medical Journal Group) |
Αξιολόγηση των προτιμήσεων των πελατών και οικονομική ανάλυση των πωλήσεων σε καφετέριες στην Ιταλία |
Οι πελάτες – ακόμη και οι ίδιοι οι καπνιστές – προτιμούν καφετέριες χωρίς μόλυνση από τον καπνό των τσιγάρων επειδή ενδιαφέρονται τόσο για την υγεία τους όσο και για την υγεία των ανθρώπων γύρω τους. Τα φιλοδωρήματα στους σερβιτόρους ήταν κατά 22% περισσότερα στις καφετέριες που απαγορεύουν το κάπνισμα |
Ενώ το τσιγάρο αποτελεί βασικό κομμάτι στην κουλτούρα τους, οι περισσότεροι Ιταλοί – ακόμη και οι καπνιστές – προτιμούν να πίνουν τον καφέ τους σε καφετέριες χωρίς καπνό και είναι πρόθυμοι να ανταμείψουν γενναιόδωρα τους εργαζόμενους σε αυτά τα μέρη |
|
Alamar & Glantz/2004/USA/Contemporary Economic Policy |
Αξιολόγηση των κερδών των εστιατορίων που απαγορεύουν το κάπνισμα σε σύγκριση με εστιατόρια που δεν εφαρμόζουν την απαγόρευση |
Τα εστιατόρια που εφάρμοζαν την απαγόρευση του καπνίσματος σημείωσαν κατά 16% αύξηση των πωλήσεών τους σε σύγκριση με τα εστιατόρια που επέτρεπαν το κάπνισμα
|
Οι πελάτες φαίνεται να προτιμούν περισσότερο τα εστιατόρια χωρίς καπνό όταν τους δίνεται η δυνατότητα επιλογής
|
|
Fong et al./2006/Ireland/ Tobacco Control (British Medical Journal Group) |
Αξιολόγηση της απαγόρευσης του καπνίσματος στις Ιρλανδικές επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης και της αντίδρασης των καπνιστών |
Αμέσως μετά την εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος οι περισσότεροι Ιρλανδοί καπνιστές δήλωναν ότι υποστηρίζουν την απαγόρευση και ότι με αυτό το μέτρο βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία να κόψουν επιτέλους το κάπνισμα. Η ομάδα των ερευνητών επίσης έχει παρουσιάσει στοιχεία που δείχνουν ότι ο τζίρος των επιχειρήσεων εστίασης έχει αυξηθεί σημαντικά μετά την ολική απαγόρευση του καπνίσματος |
Εφόσον το κάπνισμα απαγορεύτηκε με μεγάλη επιτυχία και με τη συγκατάθεση των ίδιων των καπνιστών ακόμη και στις φημισμένες Ιρλανδικές παμπ, τότε υπάρχουν πολλές ελπίδες να εφαρμοστούν οι απαγορεύσει ς του καπνίσματος επιτυχώς και σε άλλες χώρες |
|
Σημείωση. Στις περισσότερες μελέτες που παρουσιάζονται παραπάνω οι απαγορεύσεις του καπνίσματος ήταν ολικές και όχι εν μέρει. |
|||
Συμπερασματικά, περισσότερες από 100 επιστημονικές μελέτες σε διαφορετικά κράτη (ακόμη και σε χώρες που το κάπνισμα είναι μέρος της κουλτούρας τους, όπως η γειτονική Ιταλία) έχουν δείξει ότι η απαγόρευση του καπνίσματος είναι πιθανότερο να ωφελήσει παρά να βλάψει τις επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης. Μάλιστα, οι καπνιστές πελάτες προτιμούν να συνεχίσουν να επισκέπτονται τα αγαπημένα τους μέρη ακόμη και όταν δεν επιτρέπεται να καπνίσουν – ορισμένοι μάλιστα βρίσκουν με αυτό τον τρόπο και την κατάλληλη ευκαιρία να κόψουν το κάπνισμα. Λόγω της άμεσης απειλής των οικονομικών τους συμφερόντων, οι καπνοβιομηχανίες προσπάθησαν αρκετές φορές να φοβίσουν τις κατά τόπους ενώσεις καταστηματαρχών και τους πολίτες, επικαλούμενες την αβάσταχτη οικονομική ζημία που θα επιφέρει η απαγόρευση του καπνίσματος. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, γεννώνται τα παρακάτω ερωτήματα:
-Γιατί στην Ελλάδα δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη η απαγόρευση του καπνίσματος;
-Γιατί ενώ σε τόσες άλλες χώρες η απαγόρευση του καπνίσματος στέφεται με επιτυχία και οι καπνιστές προτιμούν τα μέρη χωρίς καπνό, στην Ελλάδα φοβόμαστε ότι θα συμβεί το αντίθετο;
-Ποιος τρέφει τους φόβους για οικονομική καταστροφή των επιχειρήσεων εστίασης και διασκέδασης που θα απαγορεύσουν το κάπνισμα;
Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους. Οι απαντήσεις βρίσκονται μπροστά μας. Αρκεί μόνο να ανοίξουμε τα μάτια μας.