Πεινάει 1 στους 4 Ελληνες μαθητές

 Το ρεπορτάζ των «N.Y.Times» με θέμα τα πεινασμένα Eλληνόπουλα προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Οι υπεύθυνοι του Ινστιτούτου Prolepsis, που εφαρμόζει επισιτιστικά προγράμματα στα σχολεία, μας αποκαλύπτουν σοκαριστικά στοιχεία

 

Διεθνές ενδιαφέρον προκάλεσε ρεπορτάζ των «N.Y. Times» με θέμα τα πεινασμένα ελληνόπουλα, με συνεντεύξεις από μαθητές, γονείς και δασκάλους σε σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά και αναφορά στο πρόγραμμα «Σίτισης και Προώθησης της υγιεινής διατροφής μαθητών» του Ινστιτούτου Prolepsis, με δωρεά του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Εκδοχή του ρεπορτάζ δημοσίευσε η βελγική εφημερίδα «De Morgen», με τίτλο «Η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά σχολεία: μαθητές ψάχνουν για φαγητό στα σκουπίδια».

 

«Μετά το ρεπορτάζ έχουμε δεχτεί πάρα πολλά μηνύματα που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για έμπρακτη προσφορά στα ελληνικά σχολεία» είπε στην «Εφ.Συν.» η υπεύθυνη του προγράμματος της Prolepsis Aφροδίτη Βελουδάκη. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά πέρυσι τον Απρίλιο ώς τον Ιούνιο σε 34 σχολεία και 6.300 μαθητές στην Αττική και στη Θεσαλονίκη, ενώ φέτος έχει επεκταθεί σε 155 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και 24.600 μαθητές σε όλη τη χώρα.

 

Mε επισιτιστική ανασφάλεια

 

Με βάση τα ευρήματα της πιλοτικής φάσης του προγράμματος, το 30% με 50% των οικογενειών του δείγματος των 6.300 μαθητών αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα πείνας, ενώ το 80% έχει επισιτιστική ανασφάλεια λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή. Η επίτιμη πρόεδρος της Prolepsis και καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Αθηνά Λινού, μιλώντας στους «Ν.Y. Times» χαρακτήρισε το επίπεδο επισιτιστικής ανασφάλειας στην Ελλάδα παρόμοιο με αυτό μερικών αφρικανικών χωρών. Η επισιτιστική ανασφάλεια ορίζεται με βάση την πρόσβαση στη σωστή και επαρκή διατροφή και το κατά πόσο μια οικογένεια είναι σίγουρη ή όχι ότι θα έχει σωστό φαγητό και την επόμενη μέρα.

 

Πώς μετριέται όμως η πείνα και πώς αυτή συμβαδίζει με την εικόνα των ελληνόπουλων ως των πλέον παχύσαρκων παιδιών της Ευρώπης; «Το ένα δεν αντικρούει το άλλο», μας λέει η κ. Λινού. «Ενα παιδί μπορεί να είναι παχύσαρκο και να πεινάει ταυτόχρονα. Σε περίοδο οικονομικής κρίσης ενθαρρύνονται οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες. Εξαιτίας της φτώχειας οι άνθρωποι καταφεύγουν σε πολύ κακής ποιότητας τρόφιμα, υψηλά σε υδατάνθρακες, χωρίς θρεπτικές ουσίες. Ή, επειδή μπορεί να πεινάνε όλη την ημέρα, όταν τελικά βρίσκουν φαγητό τρώνε ανεξέλεγκτα. Η στέρηση ακολουθείται από υπερφαγία, και αυτό αυξάνει την παχυσαρκία». Μπορεί να υπολογιστεί σε εθνικό επίπεδο το ύψος της επισιτιστικής ανασφάλειας; «Από την εμπειρία μου και λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν ήδη ζητήσει να ενταχθούν στο πρόγραμμα άλλα 500 σχολεία, θεωρώ ότι πάνω από το ένα τέταρτο του μαθητικού πληθυσμού έχουν κάποιο είδος επισιτιστικής ανασφάλειας, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρής», είναι η ανησυχητική απάντηση της κ. Λινού.

 

Από το Πέραμα μέχρι τη Μενεμένη 

 

Τα σχολεία επιλέγονται με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, σε περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Φέτος το πρόγραμμα καλύπτει σχολεία σε Πέραμα, Σαλαμίνα, Κυψέλη, Αγιο Παντελεήμονα, Αχαρνές, Μενίδι, Μενεμένη Θεσσαλονίκης, Βέροια, Καβάλα και αλλού. Προωθεί την υγιεινή διατροφή -περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο- και καλύπτει το 35% των ημερήσιων αναγκών σε θερμίδες και ώς το 60% των ημερήσιων διατροφικών αναγκών σε πρωτεΐνες. Επιπλέον οι γονείς συμπληρώνουν ανώνυμα ερωτηματολόγιο που έχει συνταχθεί με βάση τις επιστημονικές μετρήσεις του USAID και χρησιμοποιείται παγκοσμίως για να υπολογίζει το επίπεδο επισιτιστικής ανασφάλειας της οικογένειας σε κλίμακα από 0 ώς 15.

 

Σύμφωνα με τα ευρήματα του προγράμματος αλλά και με βάση παγκόσμιες έρευνες, η σίτιση στο σχολείο συνδέεται με τις μαθητικές επιδόσεις. «Εχει αποδειχθεί ότι με το να γευματίζουν τα παιδιά στο σχολείο μειώνεται η σχολική διαρροή, αυξάνεται η δυνατότητα παρακολούθησης στο μάθημα, βελτιώνεται η εκπαιδευτική αποδοτικότητα και συσφίγγονται οι σχέσεις των ίδιων των γονέων με το σχολείο», καταλήγει η καθηγήτρια και πρόεδρος της Prolepsis.

 

Γεύμα στο σχολείο 

 

Πάγιο αίτημα των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων της χώρας είναι η διανομή ενός δωρεάν γεύματος σε όλα τα παιδιά, με έκτακτο κονδύλι στους δήμους, ως μόνη απάντηση στην οικονομική κρίση και το επισιτιστικό πρόβλημα που δημιουργεί. Η Ομοσπονδία Συλλόγων Γονέων Αθήνας έχει επανειλημμένα ασκήσει κριτική στη διείσδυση του ιδιωτικού τομέα στα σχολεία, μέσω ΜΚΟ και χορηγών. Παραδόξως η πρόεδρος της ΜΚΟ Prolepsis έχει την ίδια γνώμη, ως προς την καθολική σίτιση στα σχολεία: «Ως επιστήμονας θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει γεύμα και πρωινό για όλα τα παιδιά, σε όλα τα σχολεία. Ολες οι μελέτες διεθνώς αυτό υποστηρίζουν και όλα τα συστήματα παιδείας που είναι υψηλού επιπέδου έχουν σίτιση στο σχολείο. Ως και στην Ουκρανία σερβίρεται κύριο γεύμα μέσα στο σχολείο, δεν ξέρω πολλές περιοχές του κόσμου όπου δεν υπάρχει τίποτα. Βέβαια σε ορισμένες χώρες, για παράδειγμα στην Ιταλία, την Αγγλία ή τη Γαλλία που έχω μελετήσει πληρώνει η οικογένεια ανάλογα με τις δυνατότητές της. Ειδικά σε περίοδο οικονομικής κρίσης, η σίτιση στο σχολείο θα είχε εξαιρετικά θετικό αντίκτυπο», μας λέει η κ. Λινού, «γνωρίζω όμως ότι αυτό απαιτεί κονδύλια που δεν υπάρχουν».

 

Οπως μας είπαν οι υπεύθυνοι του προγράμματος, κατά μέσο όρο το κάθε γεύμα κοστίζει περίπου 1 με 2 ευρώ, ενώ το ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» έχει επιδοτήσει το πρόγραμμα με περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ.