Προδημοσίευση: Το κύριο άρθρο της εφημερίδας ΟΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ του φύλλου Οκτωβρίου 2009

Νέοι δρόμοι ή παλιοί;

Κάθε που εκλέγεται μια νέα Κυβέρνηση, ανανεώνονται οι ελπίδες του λαού για κάτι καλύτερο, για τον τόπο μας, την κοινωνία και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Πόσες φορές όμως μέχρι σήμερα δεν έχουμε διαψευστεί; Πόσες φορές όλα θυσιάστηκαν στο βωμό των ατομικών συμφερόντων και των πελατειακών σχέσεων; Έτσι όμως φτάσαμε στον πάτο του βαρελιού. Δεν υπάρχει πιο κάτω. Πλήθος οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα γεννήθηκαν, υπάρχουν και ζητούν λύση. Και είναι σήμερα πιο πιεστικά από ποτέ.

Σήμερα έχουμε μια καινούργια Κυβέρνηση, που εκλέχτηκε από τις στάχτες της προηγούμενης. Στην Κυβέρνηση αυτή ο λαός έδωσε άνετη πλειοψηφία και το μόνο που ζητάει είναι καθαρή πορεία. Τομές σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Λύσεις στα προβλήματα. Καινούργιες ελπίδες λοιπόν. Καινούργια διάψευση; Ο χρόνος θα δείξει.

Η προηγούμενη Κυβέρνηση βουτήχτηκε στα σκάνδαλα χωρίς να τα αντιμετωπίσει αποφασιστικά. Τα άφησε να σέρνονται και να κακοφορμίζουν.

Και το πλήγμα υπήρξε βαρύ.

Το περιβάλλον όμως υπήρξε ο φτωχός συγγενής, για την προηγούμενη Κυβέρνηση. Από τη θέση αυτή ασκήσαμε κριτική προς τον τέως ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά για την αντιπεριβαλλοντική πολιτική του. Ο κ. Σουφλιάς υπήρξε Υπουργός Δημοσίων Έργων και τίποτε άλλο. Δεν ασχολήθηκε με το περιβάλλον, αλλά και όταν ασχολήθηκε δεν ήταν προς το συμφέρον  του περιβάλλοντος. Εκφράσαμε τη θέση ότι υπήρξε ο χειρότερος Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ μέχρι σήμερα. Οι εκκρεμότητες και οι «τρύπες» που άφησε στο περιβάλλον είναι πολλές.

Καλείται η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, πλέον, να ασχοληθεί με πλήθος εκκρεμότητες. Υπάρχουν δύο θετικά στοιχεία. Πρώτον ότι έχουμε πλέον ειδικό Υπουργείο για το περιβάλλον, που δεν εμπλέκεται με τα δημόσια έργα, αντίθετα ελπίζουμε ότι θα ασκεί έλεγχο όχι μόνο για τη σκοπιμότητα και τη συμβατότητα των έργων με το περιβάλλον, αλλά και για το πώς εφαρμόζονται αυτά. Δηλαδή να εξετάζει τη σκοπιμότητα των έργων και εάν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι.  Και δεύτερον, ένα νέο άτομο, ελπίζουμε με φρέσκες ιδέες, αλλά και γνώσεις για το περιβάλλον, είναι στο τιμόνι του νέου Υπουργείου. Που συνοδεύεται από ακόμα δύο νέους Υφυπουργούς. Όλοι ευχόμαστε να πετύχουν. Είναι όμως απαραίτητη προϋπόθεση, η κα Μπιρμπίλη, να έχει ανοιχτά αυτιά και μάτια για να αντιλαμβάνεται τις παγίδες και τις ανάγκες των καιρών. Να συνεργάζεται, χωρίς δογματισμούς, όχι μόνο με τις οικολογικές οργανώσεις, αλλά και όλους όσοι μπορούν να έχουν άποψη και γνώσεις για το περιβάλλον. Χρειάζεται αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας. Δεν μας λείπουν οι καλοί νόμοι. Μόνο που πρέπει εφαρμόζονται. Πρέπει επομένως να αναβαθμιστεί ο ρόλος των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και οι έλεγχοι να είναι συστηματικοί και αυστηροί. Ας δούμε τι έγινε στον Ασωπό για να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος.

Τα προβλήματα είναι πολλά:

Τα νερά, υπόγεια και επιφανειακά, έχουν σημαντικά προβλήματα. Ρύπανση (Ασωπός, Πηνειός κλπ), υφαλμύρωση (Αργολικό πεδίο, Θεσσαλία κλπ.) και υποβάθμιση (Αχελώος, Κορώνεια κλπ.). Το πόσιμο νερό πολλών πόλεων και όχι μόνο αποτελεί μέγα πρόβλημα.

Οι πόλεις υποφέρουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση, κυρίως στα αιωρούμενα σωματίδια. Από κοντά και το κυκλοφοριακό που επιβαρύνει την ατμόσφαιρα και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των πολιτών. Οι ελεύθεροι χώροι και το πράσινο λείπουν από τις Ελληνικές πόλεις.

Ο αυξανόμενος όγκος των απορριμμάτων και οι ανεξέλεγκτες χωματερές είναι χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας, ενώ η ανακύκλωση, παρά την ευαισθητοποίηση των πολιτών, καρκινοβατεί.

Στα αστικά λύματα η κατάσταση είναι καλύτερη, αλλά σημαντικός αριθμός μικρότερων πόλεων στερείται ακόμη βιολογικών καθαρισμών.

Τα τοξικά απόβλητα κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα.

Το κυνήγι και η λαθροθηρία αποτελούν ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για τη διατήρηση της πανίδας στον τόπο μας. Από την άλλη μεριά η υπεραλίευση και τα σύγχρονα μέσα, ιδίως οι μηχανότρατες, που χρησιμοποιούνται σήμερα, έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην επάρκεια αλιευμάτων, με πρώτα θύματα τους ίδιους τους ψαράδες.

Αυξανόμενες επεμβάσεις στις ορεινές λεκάνες απορροής (αποδάσωση, οδοποιΐα στα βουνά, υπερβόσκηση, αυθαίρετη δόμηση) επιδεινώνουν τα χειμαρρικά φαινόμενα  με αποτέλεσμα την  έκπλυση του επιφανειακού γόνιμου εδάφους και την είσοδο στο φαύλο κύκλο της ερημοποίησης. Αυτά αποτελούν φυσικό αντικείμενο της Δασικής Υπηρεσίας που πρέπει να ανασυγκροτηθεί και να αποκτήσει την παλιά της αίγλη.

Πυρκαγιές και αυθαίρετη δόμηση διευκολύνονται από την έλλειψη δασολογίου. Η παντελής έλλειψη ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, εντείνεται από την ανυπαρξία, μέχρι τώρα, του εθνικού κτηματολογίου. Ο μαζικός τουρισμός υποβαθμίζει τους πολιτιστικούς και φυσικούς πόρους, τα οικοσυστήματα και καταναλώνει το φυσικό μας πλούτο.

Οι Φορείς Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών μοιάζουν με ασανσέρ, με τις συνεχείς αλλαγές και την έλλειψη πόρων, που εμποδίζουν τη λειτουργία τους.

Το ενεργειακό μοντέλο της χώρας παραμένει ακόμα εξαρτημένο από το λιγνίτη. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την παραγωγή ενέργειας και από τις μεταφορές, αντί να σταθεροποιούνται, αυξάνονται. Η επίτευξη του στόχου του 20% συμμετοχής των ΑΠΕ στη χώρα μας δεν φαίνεται να είναι εφικτός.

Η  Ελληνική  γεωργία παρουσιάζει όλο και  περισσότερο μη αειφορικά χαρακτηριστικά. Μονοκαλλιέργειες βασισμένες στην υπερχρήση χημικών εισροών, υποβάθμιση υδροφορέων, απώλεια ντόπιων ποικιλιών είναι ενδεικτικές της αύξουσας βλάβης που προκαλείται στα οικοσυστήματα και το καλλιεργήσιμο έδαφος.

Τα διατροφικά σκάνδαλα διαδέχονται το ένα το άλλο. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί σχεδόν ανύπαρκτοι. Τα μεταλλαγμένα βρίσκονται ήδη στο πιάτο μας. Η βιολογική γεωργία, παρά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, είναι πίσω σε σχέση με άλλες χώρες, ακόμα και της Βόρειας Ευρώπης.

Η χημική ρύπανση είναι μέσα στα σπίτια μας,  και όχι μόνο, με διάφορες μορφές.

Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες τοποθετούνται ασύδοτα και ανεξέλεγκτα από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, θυμίζουν τη Λερναία Ύδρα. Μία κατεβαίνει και δύο στήνονται.

Τέλος τα χρυσωρυχεία, η πλέον χαρακτηριστική μορφή μη βιώσιμης δραστηριότητας,  ιδρύονται ενάντια στη βούληση των τοπικών κοινωνιών (Χαλκιδική-Θράκη-Μήλος).

Όλα λοιπόν τα παραπάνω συσσωρευμένα προβλήματα καλείται η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος να επιλύσει. Η πρόκληση είναι προφανής. Και οι καιροί ου μενετοί.