Εφημερίδα Συντακτών

02/05/2013

Ο μύθος του εμφιαλωμένου νερού

ΟΙΚΟλογικά

 

Παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς της διαφήμισης, σε αρκετές περιπτώσεις το νερό της βρύσης είναι και καθαρότερο και υγιέστερο και σίγουρα λιγότερο ρυπογόνο για το περιβάλλον

 

Του Τάσου Σαραντή

 

Πρόκειται για έναν μύθο που αρχικά στηρίχτηκε στην ακαταλληλότητα των δικτύων ύδρευσης, αλλά εξακολουθεί να ισχύει τόσο εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής όσο και του καταιγισμού των διαφημιστικών μηνυμάτων από τη βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού. Κι όμως, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι απαραίτητα καθαρότερο και υγιέστερο από αυτό της βρύσης και, επιπλέον, η παραγωγή του επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον.

 

Σε παγκόσμια κλίμακα, η ετήσια δαπάνη για εμφιαλωμένο νερό εκτιμάται σε 100 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, με το ένα έκτο αυτού του ποσού θα μπορούσε να μειωθεί κατά το ήμισυ ο αριθμός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό – ένας στους έξι κατά τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

 

Το 2012, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι πωλήσεις του εμφιαλωμένου νερού αυξήθηκαν κατά περίπου 7%. Τριάντα έξι χρόνια πριν, η βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού δεν υπήρχε καν. Οι Αμερικανοί έπιναν λιγότερο από δύο γαλόνια εμφιαλωμένου νερού τον χρόνο, και σχεδόν το περισσότερο από τους ψύκτες νερού στα μεγάλα γραφεία. Μια μικρή κάμψη των πωλήσεων που υπήρξε το 2008 και το 2009 οφειλόταν εν μέρει στη δημόσια εκστρατεία κατά του εμφιαλωμένου νερού και εν μέρει στην οικονομική ύφεση. Εντούτοις, οι πωλήσεις έχουν ξαναμπεί σε ανοδική τροχιά καθώς οι εταιρείες μείωσαν την τιμή των φιαλών ξεκινώντας μία ακόμη πιο επιθετική διαφημιστική καμπάνια.

 

Στη Βρετανία το εμφιαλωμένο νερό εξακολουθεί να προσελκύει αγοραστές σε αυξανόμενους αριθμούς. Πέρυσι αποδείχθηκε η πιο επικερδής χρονιά από ποτέ για τον μεγαλύτερο παραγωγό ανθρακούχου νερού στη χώρα, την εταιρεία Highland Spring. Σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση, το 2007, στη Βρετανία αγοράστηκαν περίπου 13 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια νερού, ενώ και τα επίπεδα κατανάλωσης για το 2012 ήταν παρόμοια, με την ποσότητα να ανέρχεται σε περίπου 2 δισεκατομμύρια λίτρα. «Ως έθνος, πίνουμε τώρα περισσότερο εμφιαλωμένο νερό σε σχέση με τους χυμούς φρούτων, κρασιών και οινοπνευματωδών ποτών. Στη χώρα μας η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού ανά άτομο ανήλθε σε περίπου 34 λίτρα το 2011, έναντι 26,9 λίτρων το 2001» αναφέρει η ένωση Βρετανών Παραγωγών Εμφιαλωμένου Νερού που εκτιμά ότι αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε σχεδόν 41 λίτρα ανά άτομο το 2021.

 

Βασική αιτία θεωρείται η πεποίθηση των καταναλωτών ότι το εμφιαλωμένο νερό είναι καλύτερης ποιότητας από αυτό της βρύσης, γεγονός που, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες, αποδεικνύεται μύθος. Στην τελευταία ετήσια έκθεση, που δημοσιεύθηκε στην «Επιθεώρηση Πόσιμου Νερού» τον περασμένο Ιούλιο, το 99,96% των δειγμάτων που λήφθηκαν από 1,9 εκατ. τεστ στην Αγγλία και την Ουαλία πληρούσε τις υγειονομικές προϋποθέσεις που έχουν θεσπιστεί – και ο αριθμός αυτός παραμένει πάνω από 99% για σχεδόν 20 χρόνια.

 

«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποθέσουμε ότι το εμφιαλωμένο νερό είναι ασφαλέστερο από το νερό της βρύσης. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι ατυχείς άνθρωποι έχουν μια κακή αντίδραση σε μικρές ποσότητες από το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET), που διαλύεται στο εμφιαλωμένο νερό από το ίδιο το μπουκάλι. Προσθέστε σε αυτό και το γεγονός ότι το εμφιαλωμένο νερό δεν έχει ενσωματωμένη αντίσταση στις λοιμώξεις μετά το άνοιγμα, σε αντίθεση με το νερό της βρύσης το οποίο διαθέτει μια ενσωματωμένη ικανότητα απολύμανσης, και έχουμε κάθε λόγο να προτιμούμε το νερό της βρύσης εάν ανησυχούμε για την υγεία μας» επισημαίνει ο καθηγητής Πολ Γιανγκ, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του Planet Earth Institute.

 

Σε ό,τι αφορά έρευνα που δημοσιεύθηκε στη Γαλλία τον Μάρτιο και αφορούσε αναλύσεις σε 47 ετικέτες εμφιαλωμένων νερών, ευρέως διαθέσιμων στη χώρα, ανακαλύφθηκε ότι στις 10 από αυτές υπήρχαν κατάλοιπα από φάρμακα ή παρασιτοκτόνα. Η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν η παρουσία της ταμοξιφαίνης, μιας συνθετικής ορμόνης που χρησιμοποιείται στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Αν και οι μικρορυπαντές που εντοπίστηκαν ήταν παρόντες σε πολύ μικρές ποσότητες, τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν αρκετά για να αμφισβητήσουν τους κανονισμούς που διέπουν την παραγωγή μεταλλικού νερού στη χώρα.

 

Επιπλέον, η παραγωγή των μπουκαλιών του νερού εξαρτάται από το πετρέλαιο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 350.000 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο μόνο από τη βιομηχανία εμφιαλωμένου της Βρετανίας. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη μεταφορά του εμφιαλωμένου νερού, που θεωρείται ένα βαρύ φορτίο, πόσω μάλλον αν υπολογιστούν οι εισαγωγές νερού από το εξωτερικό.

 

Από την άλλη, από τα δισεκατομμύρια των πλαστικών φιαλών που απορρίπτονται σε ολόκληρο τον κόσμο, μόνο περίπου το ένα τέταρτο ανακυκλώνονται (σύμφωνα με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις), με το μεγαλύτερο μέρος να πηγαίνει σε χώρους υγειονομικής ταφής – όπου το πλαστικό μπορεί να «ζήσει» έως και 400 χρόνια έως ότου αποσυντεθεί- ή σε αποτεφρωτήρες, γεγονός που επιβαρύνει περαιτέρω την ατμοσφαιρική ρύπανση.