Η Δύση κόλλησε στη λιβυκή έρημο
Αδιέξοδο. Τέλμα. Μια αποστολή που «σέρνεται». Οποιο χαρακτηρισμό και αν διαλέξει κανείς, η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Περίπου ενάμιση μήνα μετά την έναρξη των ΝΑΤΟϊκών στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά του καθεστώτος του Καντάφι, η κατάσταση στη Λιβύη παραμένει στάσιμη.
Τα στρατεύματα του Μουαμάρ Καντάφι δεν κερδίζουν τον πόλεμο, αλλά ούτε και αναδιπλώνονται. Το ίδιο ισχύει και για τους αντάρτες της αντιπολίτευσης: ούτε νίκη ούτε ήττα. Τέλμα. Το μόνο που αλλάζει είναι ο αριθμός των αμάχων που προστίθενται καθημερινά στον κατάλογο των νεκρών και των προσφύγων που προσπαθούν να εγκαταλείψουν με κάθε μέσο τη Λιβύη και να περάσουν στην Ευρώπη.
Το ότι ο δρόμος θα είναι μακρύς το παραδέχονται πλέον ανοιχτά οι άμεσα εμπλεκόμενοι. Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χαγκ προειδοποίησε τις προάλλες για μια επιχείρηση «μακράς διαρκείας» στη Λιβύη. Πόσο μακράς όμως;
Καταβάλλονται ορισμένες προσπάθειες για να επισπευθεί το πράγμα. Οι Αμερικανοί συμμετέχουν από την περασμένη εβδομάδα στους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς με επανδρωμένα καταδρομικά. Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι αποφάσισαν να στείλουν στρατιωτικούς «συμβούλους» στη Λιβύη για να εκπαιδεύσουν τους αντάρτες της αντιπολίτευσης. Το ίδιο ετοιμάζεται να πράξει και η Ιταλία, η οποία στο εξής θα συμμετέχει και στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, παρά τους αρχικούς δισταγμούς του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα των «New York Times», το οποίο επικαλείται πηγές του Πενταγώνου και του Λευκού Οίκου, το ΝΑΤΟ σκοπεύει να διευρύνει τις αεροπορικές του επιθέσεις κατά των κέντρων εξουσίας του Καντάφι, όπως παλάτια, στρατιωτικά επιτελεία και κέντρα επικοινωνίας. Κάπως έτσι, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, χτυπήθηκε πρόσφατα το κυβερνητικό κτίριο στην Τρίπολη, γεγονός που ερμηνεύθηκε από ορισμένος ως απόπειρα κατά του Μουαμάρ Καντάφι.
Και το επόμενο βήμα ποιο θα είναι; Βλέποντας και κάνοντας; Ή μήπως αυτές οι τελευταίες κινήσεις είναι τα προεόρτια μιας χερσαίας επέμβασης, η οποία, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, είναι αναπόφευκτη; Αυτή τη λύση τουλάχιστον προτείνουν κάποια «γεράκια» του Πενταγώνου, υποστηρίζοντας ότι μόνο με τις αεροπορικές επιχειρήσεις ούτε οι άμαχοι προστατεύονται, όπως άλλωστε έχει ήδη αποδειχθεί, ούτε η πτώση του Καντάφι θα επιτευχθεί, στόχος που αποτελεί πλέον επίσημη παραδοχή.
Η κυβέρνηση Ομπάμα, ωστόσο, δεν δείχνει διατεθειμένη να εμπλακεί σε μια τέτοια στρατιωτική περιπέτεια. Εχει ήδη δύο μέτωπα ανοιχτά σε Ιράκ και Αφγανιστάν και η προοπτική να ανοίξει και τρίτο στη Λιβύη δεν βρίσκει εύκολα υποστηρικτές.
Θα κληθούν, άραγε, οι Ευρωπαίοι να βγάλουν το φίδι από την τρύπα; Προς το παρόν ούτε αυτοί δείχνουν να έχουν διάθεση για στρατιωτική κλιμάκωση. Οι όποιες πρωτοβουλίες τους μάλλον θα περιοριστούν σε διπλωματικό επίπεδο και σε ενίσχυση των ανταρτών. Πριν από λίγες μέρες οι χώρες του ΝΑΤΟ αποφάσισαν να ορίσουν ένα δικό τους αντιπρόσωπο στη Βεγγάζη, προπύργιο των λίβυων αντικαθεστωτικών, προκειμένου να διευκολύνουν τις επαφές τους με την αντιπολίτευση. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα του γαλλικού τύπου, ο Νικολά Σαρκοζί σκοπεύει να επισκεφθεί τη Βεγγάζη, κατά πάσα πιθανότητα μαζί με τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον, προκειμένου να τονίσει τον συμμαχικό και συμβολικό χαρακτήρα της επίσκεψης, σκοπός της οποίας θα είναι να ενισχύσει τη θέση των αντικαθεστωτικών στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.
Στην πραγματικότητα, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έχουν τον ίδιο στόχο, όπως και στην αρχή της ΝΑΤΟϊκής επίθεσης: ελπίζουν ότι αν συνεχίσουν να ενισχύουν τους αντάρτες από ξηράς με οπλισμό και στρατιωτικούς συμβούλους και καλύπτοντάς τους από αέρος, η πολεμική πλάστιγγα θα αρχίσει να γέρνει υπέρ τους. Ή ότι κάποια στιγμή ο Καντάφι θα κουραστεί, και είτε θα συρθεί σε μια διπλωματική λύση είτε θα εγκαταλείψει την εξουσία -και τη χώρα- ακολουθώντας τα χνάρια του Μπεν Αλι και του Μουμπάρακ.
Ολα αυτά, βέβαια, δεν είναι παρά ευσεβείς πόθοι. Στην πραγματική ζωή οι σφαγές των αμάχων συνεχίζονται και ορατή λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Στο μεταξύ η Ευρώπη ήδη παίρνει μια πρόγευση του τεράστιου μεταναστευτικού προβλήματος που μάλλον θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο άμεσο μέλλον. Αν η εισροή μεταναστών από την Τυνησία προκαλεί τριβή στις σχέσεις Γαλλίας – Ιταλίας, τι θα γίνει αν παραταθεί επ’ αόριστον το μέτωπο της Λιβύης; Ή αν ακολουθήσει ένα μεταπολεμικό χάος τύπου Ιράκ;