Οι βλαπτικές συνέπειες του καπνίσματος

1. Άμεσα αποτελέσματα του παθητικού καπνίσματος στην στεφανιαία κυκλοφορία σε νέους υγιείς ενήλικεςΟι πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι το παθητικό κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου της στεφανιαίας νόσου και μπορεί να σχετίζεται με την δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων.
Σκοπός της έρευνας αυτής, η οποία δημοσιεύθηκε στο JAMA, είναι μα καθορίσει τα άμεσα αποτελέσματα του παθητικού καπνίσματος στην στεφανιαία κυκλοφορία σε νέους υγιείς ενήλικες με κριτήριο την ταχύτητα ροής στα στεφανιαία αγγεία (CFVR) που υπολογίζεται με το μη επεμβατικό διαθωρακικό υπερηχογράφημα Doppler.
Η συγχρονική μελέτη που διεξήχθη περιελάμβανε 30 Ιάπωνες άνδρες (μέσης ηλικίας 27 ετών) χωρίς ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη, ή υπερχοληστερολαιμίας.
Το παθητικό κάπνισμα μειώνει σημαντικά την CFVR σε υγιείς μη καπνιστές. Τα ευρήματα της έρευνας υποδεικνύουν ότι τελικά το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των στεφανιαίων αγγείων σε υγιείς μη καπνιστές .
2. Κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της χρήσης και της εξάρτησης από τον καπνόTo 70 % των καπνιστών στις Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να διακόψουν το τελείως κάπνισμα και το 46 % από αυτούς προσπαθούν για αυτό κάθε χρόνο. Είναι σημαντικό λοιπόν να καθορισθούν κατευθυντήριες οδηγίες προς τους ιατρούς ώστε να μπορέσουν να τους βοηθήσουν αποτελεσματικά
Μια ανεξάρτητη ομάδα αποτελούμενη από 18 επιστήμονες, νοσοκομειακούς ιατρούς, καταναλωτές και στατιστικούς εκλέχθηκε από την US Agency for Healthcare Research and Quality και οι οποίοι συμμετείχαν στην ανασκόπηση 6000 άρθρων που δημοσιεύθηκαν σχετικά με το θέμα από 1975 μέχρι το 1999.
Οι κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες που περιγράφουν συστάσεις για τη βραχεία και επιτακτική διακοπή του καπνίσματος καθώς και ένα σύστημα αλλαγών σχεδιασμένων να προωθήσουν την αξιολόγηση και τη θεραπεία από τη χρήση καπνού.
3. Γιατί το κάπνισμα προκαλεί τόσο συχνά εξάρτηση; Μία κάπως διαφορετική άποψηΗ συνήθης εξήγηση για την μεγάλη συχνότητα ανάπτυξης εξάρτησης από το κάπνισμα εστιάζεται συνήθως στην επίδραση της νικοτίνης επί της δοπαμίνης καθώς και σε άλλους νευροβιολογικούς μηχανισμούς.
Αυτή η ανασκόπηση προτείνει τέσσερις κάπως διαφορετικές αιτιολογίες:
1) η νικοτίνη παρέχει πολλαπλά φυσοφαρμακολογικά πλεονεκτήματα ,
2) τα τσιγάρα λειτουργούν ως ταχεία, συχνή, αξιόπιστη και εύκολη στην απόκτηση ανταμοιβή,
3) η νικοτίνη δεν προκαλεί κατάσταση μέθης γεγονός που επιτρέπει τη χρόνια λήψη της,
4) η προσπάθεια απεξάρτησης υπονομεύεται αποτελεσματικά από τη μεγάλη χρονική διάρκεια του συνδρόμου στέρησης.
Το παρόν άρθρο ανασκοπεί τα στοιχεία για τα παραπάνω καθώς επίσης και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την απεξάρτηση από τον καπνό λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις διαφορετικές απόψεις.

4. Αποσαφήνιση του μηχανισμού που σχετίζεται με την νικοτίνη και την αγγειογένεσηΗ νικοτίνη είναι καθιερωμένη ως το εξαρτησιογόνο συστατικό του καπνού των τσιγάρων. Χρησιμοποιείται όμως όλο και περισσότερο σε διάφορες μορφές, όπως είναι οι τσίχλες, τα εισπνεόμενα και οι ρινικοί ψεκασμοί νικοτίνης, για να βοηθήσει την απεξάρτηση των χρηστών καπνού καθώς επίσης και τη θεραπεία νόσων που δεν σχετίζονται με τον καπνό (π.χ. νόσο Parkinson, Alzheimer, ελκώδη κολίτιδα).
Σε αυτή τη μελέτη, o Heeschen και οι συνεργάτες του, έδειξαν ότι, απουσία του καπνίσματος, η νικοτίνη ενεργοποιεί την αγγειογένεση σε μοντέλα με πειραματόζωα σε καταστάσεις με φλεγμονή, ισχαιμία, αθηροσκλήρυνση και καρκίνο.
Επιπλέον η νικοτίνη επιταχύνει την ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών και καρκίνου του πνεύμονα και αποκαθιστά την αιματική ροή σε πειραματόζωα με διαλείπουσα χωλότητα.
Η μελέτη αυτή είναι επίκαιρη και σημαντική δεδομένου του κρίσιμου ρόλου που έχει η αγγειογένεση σε πολλές νόσους και την αυξανόμενη χρήση της νικοτίνης.
5. Κατευθυντήριες οδηγίες προς τους ιατρούς για την διακοπή του καπνίσματος: μία αναθεώρησηΑυτό το άρθρο ενημερώνει τη βάση δεδομένων και τις βασικές συστάσεις της Αρχής για την Ιατρική Εκπαίδευση (HEA) σχετικά με τις κατευθυντήριες οδηγίες προς τους ιατρούς για την διακοπή του καπνίσματος που δημοσιεύθηκαν στο Thorax το 1998.
Αυτή η αναθεώρηση χρησιμοποιεί τις πρόσφατες Cochrane ανασκοπήσεις με την προσθήκη μεμονωμένων μελετών όπου κρίθηκε αναγκαίο. Περιέχει επιπρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων καθώς επίσης και σχόλια σε εκδόσεις σχετικές με την εφαρμογή της.
Οι συστάσεις εμπεριέχουν διευκρινήσεις ορισμένων σημαντικών θεμάτων που υπάρχουν σε γενικές γραμμές στις αρχικές κατευθυντήριες οδηγίες. Το συμπέρασμα ότι οι παρεμβάσεις για τη διακοπή του καπνίσματος διαμέσου του Εθνικού Συστήματος Υγείας αποτελούν εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, παραμένει αμετάβλητο.
6. Οι παθήσεις των πνευμόνων που σχετίζονται με το κάπνισμα αρχίζουν στην παιδική ηλικίαΣτους ενηλίκους οι παθήσεις του αναπνευστικού που σχετίζονται με το κάπνισμα είναι πιθανό να αρχίζουν στην παιδική ηλικία και αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους.
Πρώτον, η παθητική έκθεση των εμβρύων στα παράγωγα του καπνού, τα οποία περνούν σε αυτά μέσω του πλακούντα της μήτρας, μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει βλάβες του αναπνευστικού συστήματος .
Δεύτερον, οι περισσότεροι καπνιστές ξεκινούν να καπνίζουν από την παιδική ηλικία, με αποτέλεσμα παράγοντες που σχετίζονται με την έναρξη του καπνίσματος και την αποτυχία διακοπής του στην παιδική ηλικία να είναι μεγάλης σημασίας για τον καθορισμό των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων από το ενεργό κάπνισμα στην ενήλικο ζωή.
Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για την μείωση του καπνίσματος που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές και αυτές πρέπει να υιοθετηθούν από εκπαιδευτικές και κυβερνητικές οργανώσεις.
Οι εταιρείες προϊόντων καπνού έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην διαφήμιση αυτών των προϊόντων στα παιδιά και στην παρασκηνιακή πίεση των πολιτικών προκειμένου να περιορίσουν τις αντικαπνιστικές εκστρατείες.
7. Η σχέση μεταξύ του καπνίσματος των γωνιών και της αλλεργική ευαισθητοποίηση των παιδιώνΣτα πλαίσια μίας συστηματικής ανασκόπησης διερευνήθηκε η επίδραση του καπνίσματος των γονιών στα επίπεδα της ανοσοσφαιρίνης E (lgE), των θετικά δερματικών δοκιμασιών και την εμφάνιση της αλλεργικής ρινίτιδας ή του εκζέματος, στα παιδιά. Το άσθμα εξαιρέθηκε για να είναι πιο σαφής η διάκριση των επιδράσεων του παθητικού καπνίσματος στην αλλεργική ευαισθητοποίηση των παιδιών.
Τριάντα έξι σχετικές δημοσιεύσεις διαλέχτηκαν από ένα σύνολο 692 άρθρων το οποίο συγκεντρώθηκε μετά από την ηλεκτρονική αναζήτηση που έγινε στις βάσεις δεδομένων Empase και Medline με τη χρήση λέξεων κλειδιών σχετικές με την επίδραση του παθητικού καπνίσματος στα παιδιά.
Η αναζήτηση ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1997 και αναγνώρισε εννέα μελέτες σχετικά με την lgE στα νεογέννητα, οκτώ σχετικές με την lgE σε μεγαλύτερα παιδιά, δώδεκα οι οποίες εμπεριείχαν δερματικές δοκιμασίες και δέκα που περιέγραφαν συμπτώματα αλλεργικής νόσου πέρα από το άσθμα και την δύσπνοια.
8. Η αντιμετώπιση της χρήσης προϊόντων καπνού και της επακόλουθης εξάρτησηςΜια από τις σημαντικές αποστολές των πνευμονολόγων είναι η πρόληψη της νοσηρότητας και της θνητότητας που απορρέει από την επίδραση ου καπνίσματος.
Το παρόν άρθρο συνοψίζει τα βασικά ευρήματα και τις κλινικές συστάσεις από το US Department of Health Service Guideline, Treating Tobacco Use and Dependence το οποίο είναι περιεκτικό, στοιχειοθετημένο, σχέδιο προγράμματος δράσης για τη διακοπή του καπνίσματος.
Οι πνευμονολόγοι με την υλοποίηση των απλών παρεμβατικών αλλαγών που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο μπορούν να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά τους καπνιστές ασθενείς τους.
9. Υπερπλασία των βλεννοπαραγωγών κυττάρων και φλεγμονή του επιθηλίου των περιφερικών αεραγωγών σε καπνιστές με συμπτώματα χρόνιας βρογχίτιδας και χρόνιο περιορισμό της εισπνευστικής ροήςΜε σκοπό τον υπολογισμό του αριθμού των βλεννοπαραγωγών κυττάρων και των φλεγμονωδών κυττάρων στο επιθήλιο των περιφερικών αεραγωγών σε καπνιστές με συμπτώματα χρόνιας βρογχίτιδας και χρόνιο περιορισμό της εισπνευστικής ροής οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα από βιοψίες από 25 ασθενείς με εντοπισμένες πνευμονικές βλάβες που υπεβλήθησαν σε πνευμονικές εκτομές.
Οι περιφερικοί αεραγωγοί εξετάσθηκαν με ιστοχημικές μεθόδους προκειμένου να αναγνωρισθούν τα βλεννοπαραγωγά κύτταρα και με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους προκειμένου να αναγνωρισθούν ο ολικός αριθμός λευκοκυττάρων (CD8+), τα ουδετερόφιλα, μακροφάγα, τα CD4+ και τα CD8+ κύτταρα στο επιθήλιο.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν ότι οι καπνιστές με συμπτώματα χρόνιας βρογχίτιδας και χρόνιο περιορισμό της εισπνευστικής ροής έχουν αυξημένο αριθμό βλεννοπαραγωγών κυττάρων καθώς και φλεγμονωδών κυττάρων στο επιθήλιο των περιφερικών αεραγωγών.

10. Μετα-ανάλυση επιδημιολογικών στοιχείων σχετικά με τον καρκίνο του πνεύμονα και το παθητικό κάπνισμαΣκοπός της έρευνας είναι να αξιολογήσει τα επιδημιολογικά στοιχεία σχετικά με την αύξηση του κινδύνου νόσησης από καρκίνο του πνεύμονα σαν αποτέλεσμα της έκθεσης σε καπνό τσιγάρου στο περιβάλλον.
Για το σκοπό αυτό επανεκτιμήθηκαν τα στοιχεία από 37 δημοσιευμένες έρευνες.
Εξετάστηκε ο σχετικός κίνδυνος νόσησης από καρκίνο του πνεύμονα σε γυναίκες μη καπνίστριες ανάλογα με το αν ο σύντροφός τους ήταν ενεργός καπνιστής ή δεν είχε καπνίσει ποτέ στη ζωή του.
Αν θεωρηθεί ότι συμπεριλήφθηκαν όλες οι μελέτες που έγιναν ποτέ γύρω από το συγκεκριμένο θέμα ή ότι οι 37 μελέτες ήταν αντιπροσωπευτκές του συνόλου, τότε ο εκτιμώμενος σχετικός κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα είναι 24%. Αν το αποτέλεσμα προσαρμοστεί στο μέγεθος της μελέτης, τότε ίσως το τελικό ποσοστό να είναι μικρότερο.
Το συμπέρασμα είναι ότι τα ποσοστά που προκύπτουν από τις σχετικές μελέτες πρέπει να εκτιμηθούν με προσοχή.
11. Στατιστικά στοιχεία σε πίνακες και διαγράμματα για το τσιγάρο στην ΕλλάδαΤα στατιστικά στοιχεία που αποδίδονται παρακάτω με τη μορφή πινάκων και διαγραμμάτων προέρχονται από διεθνείς οργανισμούς και περιλαμβάνουν:
– πληθυσμό της χώρας
– κατά κεφαλήν εισόδημα
– επίπτωση του καπνίσματος σε διάφορες ηλικιακές ομάδες αλλά και μεταξύ των ιατρών
– θνησιμότητα που αποδίδεται στο κάπνισμα
– οικονομικά σχετιζόμενα με το εμπόριο των προίόντων καπνού.
Επίσης υπαρχει κατάλογος με τις διευθύνσεις και τα τηλέφωνα των διαφόρων αντικαπνιστικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας καθώς και μια σύνοψη των μέτρων που εφαρμόζονται από την πολιτεία κατά του καπνίσματος.
12. Τα τσιγάρα με χαμηλή περιεκτικότητα σε πίσσα συνδέονται με την αύξημένη συχνότητα αδενοκαρκινώματοςΗ αυξημένη χρήση τσιγάρων με χαμηλή περιεκτικότητα σε πίσσα μπορεί να συσχετιστεί με την αυξανόμενη επίπτωση και τα χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης από αδενοκαρκίνωμα, όπως προκύπτει από μια μελέτη που διεξήχθη στην Ολλανδία και δημοσιεύθηκε στο Epidemiology.
Μελετήθηκαν 7000 ασθενείς για το χρονικό διάστημα από το 1975 ως το 1994.
Παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό των αδενκαρκινωμάτων μεταξύ των ανδρών με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα σχεδόν διπλασιάστηκε για να φτάσει στο 18% μέσα στο διάστημα των 20 ετών που διήρκεσε η μελέτη. Επίσης, παρατηρήθηκε πτώση στα ποσοστά επιβίωσης από 59% σε 43% για το διάστημα του ενός έτους από τη διάγνωση και από 36% σε 27% για την πενταετή επιβίωση, παρά τις βελτιώσεις στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.
Μια πιθανή εξήγηση για το φαινόμενο αυτό είναι ότι η αυξημένη χρήση τσιγάρων χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα οδήγησε σε αλλαγή των καπνιστικών συνηθειών, δηλαδή οι καπνιστές τώρα εισπνέουν δυνατότερα και κρατούν τον καπνό στο εσωτερικό το πνεύμονα περισσότερο, με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα για ανάπτυξη κακοηθειών στην περιφέρεια του πνεύμονα, όπου αναπτύσσονται και τα περισσότερα αδενοκαρκινώματα.
Αντίθετα, στις γυναίκες, οι οποίες από παλιά προτιμούσαν τα τσιγάρα χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα, δεν παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές στην επιδημιολογία της συγκεκριμένης κακοήθειας.
13. Αναγνώριση των καπνιστών που είναι επιρρεπείς να αναπτύξουν χρόνια περιοριστική πνευμονοπάθεια Μία παρακολούθηση 13 ετών
Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία πρόκλησης ΧΑΠ, αλλά σχετικά λίγοι καπνιστές εκδηλώνουν κλινικά τη νόσο.
Σκοπός της έρευνας είναι να αναγνωρίσει τα άτομα υψηλού κινδύνου και να εκτιμήσει την προγνωστική σημασία των δοκιμασιών για τις “μικρές αεροφόρες οδούς”.
Το δείγμα συμπεριέλαβε 56 νυν και πρώην καπνιστές με μέση ηλικία τα 62,5 έτη.
Η μέθοδολογία συμπεριλάμβανε τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων και τη διεξαγωγή δοκιμασιών της πνευμονικής λειτουργίας περιλαμβάνοντας στατικούς και δυναμικούς όγκους, πνευμονικές αντιστάσεις, ρυθμό μέγιστης εκπνευστικής ροής και δοκιμασίες για τους μικρού μεγέθους αεραγωγούς.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 82% των συμμετεχόντων με φυσιολογικό λόγο FEV1/VC κατά την έναρξη της μελέτης (μισοί εκ των οποίων είχαν παθολογικά αποτελέσματα στις δοκιμασίες για τους μικρού μεγέθους αεραγωγούς ) τον διατήρησαν στα φυσιολογικά όρια και μετά το τέλος της 13ετούς περιόδου παρακολούθησης. Όλοι εκτός από έναν κατέληξαν σε τιμές FEV1/VC>60%. Από αυτούς με μειωμένο λόγο FEV1/VC στην αρχή της μελέτης, το 80% κατέληξε να έχει μικρότερες του αναμενόμενου τιμές στο τέλος της. Μόνο ένα 10% των τελευταίων έδειξε μια επιταχυνόμενη μείωση του FEV1, φθάνοντας τιμές FEV1/VC<45%.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι μεσήλικες καπνιστές δεν διατρέχουν κάποιον εμφανή κίνδυνο για λειτουργική έκπτωση αν ο λόγος FEV1/VC είναι μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια, ακόμα και αν οι δοκιμασίες για τους μικρού μεγέθους αεραγωγούς δίνουν παθολογικά αποτελέσματα. Ένας ελαττωμένος λόγος FEV1/VC δεν φανερώνει από μόνος του κάποιο σοβαρό κίνδυνο. Μόνο αν υπάρχει μια συσχετιζόμενη υψηλή καμπύλη αζώτου παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την πρόγνωση ενός χαμηλού FEV1. Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι μια υποομάδα καπνιστών γύρω από την ηλικία των 50 με χαμηλό λόγο FEV1/VC και υψηλή καμπύλη αζώτου, είναι πιθανώς αυτοί που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν ΧΑΠ. ( CHEST 1998; 114:416-425)