Άρθρο της Μαρίας Δαμανάκη, Επιτρόπου Θαλασσίων Υποθέσεων & Αλιείας, για το νερό στο πλαίσιο της «Blog Action Day 2010: Water».

 

Η «Blog Action Day 2010» με θέμα το νερό αποτελεί μία πρωτοβουλία που είναι ανάγκη όλοι να χαιρετίσουμε. Το νερό είναι άλλωστε, κυριολεκτικά και μεταφορικά, «ζωτικής σημασίας» για το ίδιο το μέλλον της ζωής στη Γη.

 

Ίσως να σκεφτείτε ότι ως Ευρωπαία Επίτροπος Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας, η δουλειά μου αφορά στις θάλασσες και στους ωκεανούς και σχετίζεται ελάχιστα με ζητήματα του γλυκού νερού. Όμως δεν είναι έτσι. Οι φυσικοί κύκλοι του γλυκού και του αλμυρού νερού είναι στην πραγματικότητα στενά συνυφασμένοι και δύσκολα μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα.

 

Μερικά παραδείγματα;

 

– Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα θαλάσσια ρεύματα επηρεάζουν άμεσα τις βροχοπτώσεις, οι οποίες με τη σειρά τους καθορίζουν την ύπαρξη – ή μη – πόσιμου νερού.

 

– Η ρύπανση των ποταμών προκαλεί όχι μόνο έλλειψη πόσιμου νερού και προβλήματα στον καθαρισμό του, αλλά συνιστά επίσης και πρόβλημα για τις θάλασσες, καθώς το 80% του συνόλου της ρύπανσης των θαλασσών στην πραγματικότητα προέρχεται από τη στεριά.

 

– Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας συμβάλουν στην αύξηση των επιπέδων άλατος του γλυκού νερού σε παράκτιες περιοχές. Εξαιτίας μάλιστα αυτού του φαινομένου, ορισμένα τμήματα της Μεσογείου αλλά και κάποια νησιά έχουν ήδη χάσει ΟΛΑ τα αποθέματα τους σε γλυκό νερό! Προφανώς οι αρνητικές επιπτώσεις για τη γεωργία είναι εξίσου σοβαρές.

 

– Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν νησιά και χώρες που εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την αφαλάτωση του θαλάσσιου νερού για την εξασφάλιση πόσιμου νερού – και δεν χρειάζεται να αναφέρω ποιοί μπορεί να είναι οι πιθανοί κίνδυνοι ενός ρυπογόνου ατυχήματος κοντά σε μονάδες αφαλάτωσης.

 

– Την ίδια στιγμή, ενώ από τη μια αφαιρούμε το αλάτι για να μετατρέψουμε το θαλάσσιο νερό σε πόσιμο, από την άλλη επιστρέφουμε το αλάτι στη θάλασσα, παρότι γνωρίζουμε ότι τα υψηλότερα, από τα κανονικά, επίπεδα αλατιού στη θάλασσα είναι δυνατό να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στο οικοσύστημα.

 

Θα μπορούσα να συνεχίσω, όμως αυτό που θέλω να πω είναι ότι όλοι όσοι εργάζονται για τη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος – όπως εγώ – και εκείνοι που εργάζονται για τη προστασία των υδάτινων πόρων μοιραζόμαστε από κοινού το ενδιαφέρον για την ανατροπή των σημερινών τάσεων. Σύμφωνα με την έκθεση «World Water Development Report» των Ηνωμένων Εθνών, μέχρι το 2050, τουλάχιστον ένα στα τέσσερα άτομα είναι πιθανό να ζει σε χώρα που πλήττεται από χρόνια ή συχνά επαναλαμβανόμενη έλλειψη γλυκού νερού. Η διαχείριση των υδάτων είναι ένα επείγον θέμα σε κάθε μέρος του κόσμου και μας αφορά όλους.

 

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια πιο βιώσιμη προσέγγιση στη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η υδάτινη πολιτική πρέπει να ενοποιηθεί με τις πολιτικές στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, όπως ακριβώς τη συμπεριλαμβάνουμε στην Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική της Ε.Ε.. Η διεθνής συνεργασία, ιδίως μεταξύ των χωρών που μοιράζονται υδάτινους πόρους, μπορεί να σηματοδοτήσει το διασυνοριακό χαρακτήρα πολλών θεμάτων που αφορούν στο νερό.

 

Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στην αύξηση της προσφοράς και αντίθετα να προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε τα υδάτινα αποθέματα προωθώντας διαφορετικά καταναλωτικά πρότυπα. Μπορούμε και οφείλουμε να μετατρέψουμε τη μειωμένη διαθεσιμότητα νερού σε μια ευκαιρία για να ενισχυθεί η έρευνα, η καινοτομία και οι επενδύσεις.

 

Από τους διαθέσιμους υδάτινους πόρους της Ευρώπης υπολογίζεται ότι σπαταλάται περίπου το 20 με 40% και – τί ειρωνεία – αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε περιοχές με προβλήματα λειψυδρίας. Για παράδειγμα, στη Γαλλία και την Ισπανία έως 34% του νερού χάνεται πριν καν φτάσει στον καταναλωτή. Στη Δανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 7%. Η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων θα μπορούσε να βελτιωθεί σχεδόν κατά 40% με τη αναβάθμιση των τεχνολογικών μεθόδων και μόνο.

 

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω τα λόγια του πρώην Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν που διατυπώθηκαν κατά την έναρξη της διάσκεψης «Water for Life Decade» το 2005: «Οι υδάτινοι πόροι αποτελούν τη σανίδα σωτηρίας μας για επιβίωση αλλά και αειφόρο ανάπτυξη στον 21ο αιώνα : είναι καθήκον μας να τους διαχειριστούμε καλύτερα».

 

Ας φροντίσουμε επομένως να ανταποκριθούμε στο καθήκον αυτό σωστά.