Έκπληκτοι διαβάσαμε στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ του Βόλου, εν μέσω των δραματικών εξελίξεων στην Ιαπωνία, ένα άρθρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας να τίθεται υπέρ της πυρηνικής τεχνολογίας. Ακολουθεί το άρθρο αυτούσιο, και στη συνέχεια η επιστολή που στείλαμε στην εφημερίδα (δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 30 Μαρτίου). Τα σχόλια και οι κρίσεις δικές σας.
Το άρθρο:
ΚΥΡΙΑΚΗ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 – ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ – ΤΟΠΙΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ
[ΤΙΤΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ:] Πυρηνική ενέργεια: Ευχή ή κατάρα;
Ο Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Κάππας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τα υπέρ και κατά της πυρηνικής ενέργειας
Οι μνήμες του 1986, όταν στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνομπίλ συνέβη πυρηνικό ατύχημα, ξύπνησαν σήμερα παρακολουθώντας την κατάσταση που επικρατεί στον Πυρηνικό Σταθμό της Φουκοσίμα στην Ιαπωνία. Οι απόψεις σχετικά με την πυρηνική ενέργεια διίστανται, ενώ όλο και περισσότερα κράτη προχωρούν τις απαραίτητες διαδικασίες προκειμένου να εγκατασταθούν πυρηνικά εργοστάσια στα εδάφη τους. Τελικά η πυρηνική ενέργεια είναι ευχή η κατάρα; Ο Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Κωνσταντίνος Κάππας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ και εξηγεί τι είναι η πυρηνική ενέργεια και κατά πόσο μπορεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Δήμητρα Παλαιοδημοπούλου
Υπέρμαχος της πυρηνικής ενέργειας είναι ο καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Κωνσταντίνος Κάππας υπό προϋποθέσεις.
Ακούγοντας και διαβάζοντας τα όσα συμβαίνουν στην Ιαπωνία, ο κ. Κάππας με την άποψη του προσπαθεί να ηρεμήσει τους πολίτες και να τεκμηριώσει επιστημονικά την άποψη του για την πυρηνική ενέργεια.
Ή πυρηνική ενέργεια είναι εξαιρετικά πολύτιμη νια την ενεργειακή ανεξαρτησία μίας χώρας και την απαγκίστρωση από το πετρέλαιο και τον γαιάνθρακα υπό έναν όρο. Κρατική επένδυση -όχι τον ενεργειακό αυτόν γίγαντα στα χέρια ιδιωτών με στόχο το κέρδος-, συνεχής εκμοντερνισμός και αναβάθμιση των μέτρων ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης του χρησιμοποιημένου καυσίμου και γενικά των αποβλήτων- και συνεχής κρατικός έλεγχος της λειτουργίας του αντιδραστήρα από ανεξάρτητη Αρχή·, επισημαίνει ο Καθηγητής.
Ο ίδιος συγκρίνοντας τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας με τις άλλες μορφές ενέργειας είπε χαρακτηριστικά πως η σύγκριση των κινδύνων μεταξύ της πυρηνικής βιομηχανίας και των άλλων μορφών ενέργειας, ιδίως αυτών του γαιάνθρακα και του πετρελαίου, θυμίζει έντονα τον τρόμο που νιώθουμε όταν μαθαίνουμε για ένα πολύνεκρο αεροπορικό ατύχημα. Ξεχνάμε προς στιγμήν ότι για την ίδια διαδρομή το ταξίδι με το αυτοκίνητο είναι έξι φορές πιο επικίνδυνο για πρόκληση θανατηφόρου ατυχήματος από ότι το αεροπλάνο.
Σε ό.τι άφορα τις επαγγελματικές ασθένειες του γαιάνθρακα, αυτές είναι πάρα πολλές. Ο αριθμός των εκτεθειμένων ατόμων στις ασθένειες αυτές είναι πολύ υψηλότερος στην περίπτωση του άνθρακα από ότι στην περίπτωση της πυρηνικής ενέργειας. Για την ίδια παραγόμενη ενέργεια, αν η σύγκριση γίνει με τα κλασικά πυρηνικά εργοστάσια, η αναλογία είναι 35:1. Αν γίνει με τους «υπεραντιδραστήρες» η αναλογία αγγίζει το 500:1
Η σύγκριση μεταξύ των δύο επιλογής άνθρακα ως πηγή ενέργειας, αντίστοιχα για ουράνιο είναι δύσκολη, όπως σημείωσε ο Καθηγητής, λόγω των διαφορετικών λύσεων οι οποίες προτείνονται για το καθένα από αυτά αλλά και των κινδύνων τους οποίους περικλείουν.
Στην υποθετική περίπτωση μιας οικονομίας στηριγμένη κατά 100% στον άνθρακα, τα απόβλητα ανά άτομο και ανά έτος στις ΗΠΑ θα ήταν 150 κιλά, από τα οποία το 10% θα διοχετεύετο στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση του ουρανίου, με τις ίδιες υποθέσεις, τα απόβλητα θα ήσαν 1,5 κιλό ανά άτομο και έτος, δηλαδή 100 φορές λιγότερα.
Η σύγκριση, σημειώνει ο κ. Κάππας, από άποψη όγκου καταλοίπων είναι δυνατή και ευνοεί σαφώς την χρήση του ουρανίου. Από άποψη όμως νοσηρότητας, τα πράγματα δεν είναι διόλου απλά. Οι τεράστιες ποσότητες του άνθρακος με την μορφή διοξειδίου του άνθρακα δημιουργούν μια σειρά προβλημάτων. Το κάθε γραμμάριο της πυρηνικής βιομηχανίας είναι ελάχιστο αλλά ραδιενεργό. Συνεπώς τα αποτελέσματα είναι, από ποιοτική άποψη, διαφορετικά.
Τι συνέβη ακριβώς στην Ιαπωνία και προκλήθηκε η καταστροφή;
Σύμφωνα με τον κ. Κάππα στην Ιαπωνία ενεπλάκηοαν τρία φαινόμενα μαζί τα οποία οδήγησαν στην καταστροφή. 0 σεισμός άνω των 9 Richters, το Τσουνάμι και η καταστροφική, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο ίδιος, διαχείριση των αντιδραστήρων από την ιδιωτική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρενέργειας Tokyo Electric Power (TEPC0) σε συνεργασία με την Ιαπωνική Κυβέρνηση.
«Το τρίτο σημείο κρύβει μία σειρά εγκληματικές συμπεριφορές και παραλείψεις. Γα παράδειγμα οι αντιδραατήρες ήταν εξαιρετικά γερασμένοι (30 – 40 χρόνια παλαιοί) αλλά η εταιρεία πίεζε το Κράτος να μην αποσυρθούν για να μην μειωθούν τα κέρδη της, το δε Ιαπωνικό Κράτος ενέδωσε. Ενώ έπρεπε να σταματήσει η λειτουργία κάποιων αντιδραστήρων από αυτούς στις αρχές του 2011, έλαβαν παράταση για ακόμη 1Ο χρόνια. Επιπλέον οι σταθμοί ήταν κατασκευασμένοι να αντέξουν έως 6,5 Richters κι όχι 9, παρ’ όλο που βρίσκονταν σε μία από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές του πλανήτη. Επίσης, για πολλά μικρά συμβάντα και ακτινικά ατυχήματα για παράδειγμα τουλάχιστον 200 περιπτώσεις από το1977 ως το2002 οι αρμόδιοι της εταιρείας υπέβαλαν ψευδή τεχνικά στοιχεΙα στην Ιαπωνική Επττροπή Ακτινοπροστασίας! Το ατύχημα ήταν θέμα χρόνου να συμβεί…·, υποστήριξε ο κ. Κάππας.
Φουκοσίμα: Το δεύτερο Τσερνομπίλ;
Η ανησυχία της παγκόσμιας κοινότητας για τα γεγονότα που εκτυλίσσονται την Ιαπωνία είναι μεγάλη. Οι αντιδράσεις όμως οξύνονται όταν έρχονται οι μνήμες του Τσερνομπίλ, ενώ πολλοί διερωτώνται εάν η Φουκοσίμα θα είναι το δεύτερο Τσερνομπίλ.
Κατηγορηματικά ο κ. Κάππας σημείωσε πως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Πρώτα όμως, διευκρίνισε ίδιος, το οποιοδήποτε ατύχημα σε οποιονδήποτε πυρηνικό αντιδραστήρα ειρηνικών εφαρμογών στον πλανήτη δεν μπορεί να καταλήξει σε έκρηξη όπως η πυρηνική βόμβα.
0 λόγος είναι απλός. «Το πυρηνικό υλικό στον αντιδραστήρα είναι μόλις το 3% από αυτό που περιέχει μία ατομική βόμβα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πραγματοποιηθεί ποτέ η λεγόμενη -αλυσιδωτή αντίδραση» η
οποία είναι και η βάση της πυρηνικής έκρηξης. Επιπλέον, η τεχνική της κατασκευής της ατομικής βόμβας είναι αυστηρά καθορισμένη. Μόνο αντιδραστήρες κατασκευασμένοι με σκοπό να εκραγούν θα μπορούσαν να έχουν τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό, ώστε η αντίδραση να συγχρονιστεί με τόση ακρίβεια σε όλα της τα στάδια, ώστε να καταλήξει σε έκρηξη. Αντίθετα, το λεγόμενο «μέγιστο ατύχημα» στους πυρηνικούς αντιδραστήρες είναι η υπερθέρμανση του σχάσιμου υλικού -π.χ. λόγω βλάβης του συστήματος ψύξης ενώ συνεχίζει η αλυσιδωτή αντίδραση με αποτέλεσμα να λειώσει ο πυρήνας κι όχι να «εκραγεί», να συμπαρασύρει χώμα και λειωμένους τοίχους και το μίγμα αυτό να ταξιδεύσει με την βοήθεια του ανέμου σε μακρινές αποστάσεις.
Στην περίπτωση της Ιαπωνίας φαίνεται άτι πρόλαβαν και σταμάτησαν την αλυσιδωτή αντίδραση, η πίεση στα τοιχώματα και η υπερθέρμανση του υλικού ήταν χαμηλότερη, το κέλυφος δεν καταστράφηκε, με αποτέλεσμα η διαρροή ραδιενεργού υλικού να είναι μάλλον μικρή έως μη αξιόλογη, γιο το σύνολο των πληγέντων αντιδραστήρων», εξήγησε ο Καθηγητής Ιατρικής.
Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν, ο κ. Κάππας σημείωσε πως εξαιτίας της πιθανής, έστω ελάχιστης, διαρροής στη γύρω περιοχή και στους χώρους όπου υπήρχαν εργαζόμενοι, θεωρητικά θα αυξηθούν οι τερατογενέσεις και οι νεοπλασίες.
«Δεν θεωρώ ότι θα είναι μετρήσιμα τα ποσοστά καθώς σε ανάλογες περιπτώσεις βρίσκονται στα όρια του στατιστικού λάθους. Για παράδειγμα, αν στην βόρεια Ελλάδα αναμένουμε την εμφάνιση 10 με 12 κρουσμάτων παιδικής λευχαιμίας κάθε χρόνο και την προηγούμενη χρονιά του Τσερνομπίλ (1985) σημειώθηκαν 10 κρούσματα και την χρονιά της καταστροφής (1986) 11 κρούσματα, το 1 επιπλέον κρούσμα ανήκει στο στατιστικό λάθος του 10-12 ή οφείλεται στην ραδιενέργεια του Τσερνομπίλ;», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Κάππας.
Επηρεασμός της Ελλάδας από την Ιαπωνία
Επιστήμονες μιλούν για τοξικό νέφος από την Ιαπωνία, το οποίο θα «ταξιδέψει» οε ολόκληρο τον κόσμο. Η Ελλάδα όμως θα επηρεαστεί από αυτή την καταστροφή;
«Σε ό,τι αφορά τον επηρεασμό της χώρας μας από το πιθανό ραδιενεργό νέφος το οποίο θα καταφθάσει από την Ιαπωνία η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Δεν έγινε διαρροή τύπου Τσερνομπίλ, δεν υπάρχει ραδιενεργό νέφος, ό,τι συμβαίνει έχει τοπικές επιπτώσεις. Υπάρχουν περισσότερο ειδικοί από εμένα (Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας ΕΕΑΕ) οι οποίοι ήδη ανέφεραν όλα τα παραπάνω τεκμηριωμένα επιστημονικά», σημείωσε ο Καθηγητής.
Ο ίδιος επέστρεψε στην εποχή του Τσερνομπίλ και υποστήριξε χαρακτηριστικά πως «η ακπνοβολία στην οποία εκτέθηκε κατά μέσον όρο λόγω του ατυχήματος ένα άτομο το οποίο κατοικεί στην Ελλάδα ήταν ίση με αυτήν που λαμβάνει ο ίδιος κάτοικος σε ένα χρόνο από την φυσική ακτινοβολία (τροφές, υπέδαφος και διάστημα). Ο Έλληνας λοιπόν, λαμβάνει μόνο και μόνο επειδή υπάρχει, ένα Τσερνομπίλ τον χρόνο σε φυσική ακτινοβολΙαΙ Ζούμε σε ραδιενεργό περιβάλλον και έχουμε προσαρμοστεί σε αυτό εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Ένα Τσέρνομπιλ επιπλέον είναι λοιπόν σχετικά μικρή επιβάρυνση».
Ο κ. Κάππας όμως συνέδεσε τα αποτελέσματα της πυρηνικής ενέργειας με το… τσιγάρο.
«Η περιεχόμενη ποσότητα Πολωνίου-210 στον καπνό εκπέμπει ακτινοβολία σωματιδίων άλφα σε ρυθμό τέτοιο που τέσσερα τσιγάρα αποδίδουν στον πνεύμονα τόση ακτινοβολία, όσο μία ακτινογραφία θώρακα! Γιατί να ανησυχεί ένας καπνιστής που ζει στην Fukushima της Ιαπωνίας ή στο Kozloduy της Βουλγαρίας ή στην γειτονιά του μελλοντικού πυρηνικού εργοστασίου της Τουρκίας μήπως αυξηθεί κατά ένα δισεκατομμυριοστό μόνο η πιθανότητα να πάθει καρκίνο, αφού εξασφαλίζει πολύ μεγαλύτερη από το τσιγάρο του και τα καυσαέρια του αυτοκινήτου του;
Ένας καπνιστής ενός πακέτου 20 τσιγάρων λαμβάνει σε μικρές μεν αλλά κρίσιμες περιοχές των πνευμόνων του δόση ίση με 15-25 Τσερνομπίλ ή καλύτερα 1.800 με 2.000 ακτινογραφίες θώρακα ανά έτος, που είναι πολύ. Με αυτά τα νούμερα και τις τάξεις μεγέθους, θα έλεγα ότι καπνιστές και μη καπνιστές της Θεσσαλονίκης περισσότερο κινδυνεύουν από τα καυσαέρια της Αθήνας παρά από την Ιαπωνία», εξήγησε ο ίδιος.
Συμπλήρωσε δε πως είναι σίγουρη η είσοδος της πυρηνικής ενέργειας στα Βαλκάνια, λέγοντας πως σε 10 έως 20 χρόνια θα είμαστε οι μόνοι ενεργειακά εξαρτημένοι στην περιοχή και για να ανακουφιστούμε λίγο θα αγοράζουμε φτηνή ηλεκτρική ενέργεια πυρηνικής προέλευσης από την Τουρκία και τα Βαλκάνια.
Η απάντησή μας:
Προς το Διευθυντή της εφημερίδας «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»
Κε Διευθυντά,
Στο φύλλο της εφημερίδας σας της Κυριακής 27 Μαρτίου 2011 υπάρχει συνέντευξη του καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Κωνσταντίνου Κάππα σχετικά με την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια. Επειδή οι απόψεις που εκφράζονται από τον κ. καθηγητή εξωραΐζουν την κατάσταση και αποσιωπούν προβλήματα και δεδομένα, παρακαλούμε δημοσιεύστε τις παρακάτω δικές μας απόψεις πάνω στα λεχθέντα από τον κ. Κάππα.
Στη συνέντευξή του ο κ. Καθηγητής μιλάει για “κρατικό έλεγχο” των πυρηνικών εργοστασίων από «ανεξάρτητη αρχή», όταν οι αετονύχηδες της αγοράς επελαύνουν και ισοπεδώνουν τα πάντα. Ακόμα και σε αυτή την Αμερική συνέβησαν 14 πυρηνικά επεισόδια μέσα στο 2010, ευτυχώς χωρίς περαιτέρω συνέπειες.
Κάνει λόγο επίσης για «συνεχή εκμοντερνισμό και αναβάθμιση των μέτρων ασφαλείας». Όταν κάτι τέτοιο δεν γίνεται σε άλλες πολύ πιο βασικές και απλές τεχνολογίες, πώς θα εξασφαλιστεί αυτό στην πυρηνική τεχνολογία που είναι παιχνίδι με τη φωτιά;
Η πυρηνική ενέργεια καθεαυτή είναι άκρως αντιοικονομική επένδυση λόγω της υψηλής τεχνολογίας και υπερβολικής κατανάλωσης πόρων. Είναι ο προθάλαμος για τη χρήση των αποβλήτων σε στρατιωτικές εφαρμογές, στα όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου πλουτωνίου κλπ. Αυτό και μόνο αυξάνει κάθετα την επικέρδεια των πυρηνικών επενδύσεων και σε συνδυασμό με τη βιομηχανία όπλων συνιστά κερδοφόρο βιομηχανικό κλάδο, ενώ οι “μίζες” βοηθούν οι σχετικές επενδύσεις να προπαγανδίζονται με κραυγαλέους τρόπους από ΜΜΕ και πολιτικούς.
Γιατί άραγε ο κ. καθηγητής συγκρίνει την πυρηνική τεχνολογία μόνο με τον γαιάνθρακα και το πετρέλαιο και αποσιωπά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Ίσως επειδή σε αυτές δεν κυκλοφορούν προγράμματα και επιδοτήσεις.
Συγκρίνει, ο κ. καθηγητής, το βάρος αποβλήτων εκπεφρασμένο σε κιλά ανά κάτοικο, αναφέροντας 150 κιλά ανά άτομο και ανά έτος για τις ΗΠΑ και λέγοντας: “μια οικονομία στηριγμένη κατά 100% στον άνθρακα” ενώ για το ουράνιο θα ήταν 1,5 κιλ./άτομο/έτος. Δεν γνωρίζει ο κ. καθηγητής ότι ακόμα και ένα κλάσμα του γραμμαρίου ραδιενεργού αποβλήτου μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο μέσα σε λίγα μόλις χρόνια; Δεν γνωρίζει επίσης ότι τα συμβατικά καύσιμα προκαλούν τοπική μόνο ρύπανση, σε αντίθεση με την πυρηνική ενέργεια που προκαλεί σχεδόν πλανητική.
Εκεί όμως που δεν μπορούμε με κανέναν τρόπο να ανεχθούμε την εσκεμμένη κατά τη γνώμη μας άγνοια, είναι οι αιτιάσεις του περί των πραγματικών λόγων της καταστροφής. Το διαδίκτυο έχει «βουίξει» με όλα τα «άπλυτα στη φόρα» που είδαν το φως, όχι σήμερα αλλά εδώ και δύο δεκαετίες, για την συγκεκριμένη εταιρεία και για την διαπλοκή της με το υποτιθέμενο «κράτος» του κ. καθηγητή. Ο πυρηνικός σταθμός στην Ιαπωνία είχε σχεδιαστεί (υποτίθεται) για πολύ σκληρότερες φυσικές καταστροφές από αυτή που έζησε η Ιαπωνία. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της ιστορίας αποτελεί το γεγονός ότι διεθνείς ειδικοί εξέφρασαν εδώ και πολλά χρόνια δυσπιστία απέναντι στη συγκεκριμένη εταιρεία λόγω συγκάλυψης στοιχείων, μέχρι που η ίδια η ηγεσία της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας παρενέβη και έκανε λόγο για την «αναγκαιότητα για διαφάνεια στην έρευνα των γεγονότων ώστε να εξαχθούν μαθήματα για όλους τους πυρηνικούς σταθμούς στον κόσμο»! Εάν τέτοια εξωφρενικά πράγματα συμβαίνουν σε αυτούς που κατέχουν την αιχμή της τεχνολογίας και υποτίθεται έχουν προβλέψει και μελετήσει πώς θα προστατεύσουν και θα διασφαλίσουν την δημόσια υγεία και το περιβάλλον, δε μπορούμε να φανταστούμε τί θα μπορούσε να συμβεί αλλού, σε άλλες περιοχές, περισσότερο ασταθείς από γεωφυσική ή γεωπολιτική πλευρά, όπως είναι η δική μας!
Ο κ. καθηγητής μας αφήνει κυριολεκτικά άναυδους, όταν λέει ότι επειδή ο Έλληνας λαμβάνει κάθε χρόνο ένα «Τσερνομπίλ» σε φυσική ακτινοβολία (και συνεπώς κατά τη θέση του το πραγματικό Τσερνομπίλ δεν τον επηρεάζει) θα πρέπει να ανεχθεί την πυρηνική ενέργεια στα Βαλκάνια «για να μην είμαστε σε 10-20 χρόνια οι μόνοι ενεργειακά εξαρτημένοι στην περιοχή». Καλύτερα όμως εξαρτημένοι ενεργειακά παρά ραδιενεργά.
Τέλος ο κ. Κάππας δεν αναφέρει λέξη για το πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων που δεν έχει λυθεί ακόμα παγκοσμίως. Εκτός και αν ο ίδιος έχει βρει τη λύση. Φίλτατοι είναι λοιπόν οι εξωραϊσμοί της πυρηνικής ενέργειας από τα διεθνή «παπαγαλάκια» της, αλλά φιλτάτη η αλήθεια. Η οποία μετά το Τσερνομπίλ και τη Φουκουσίμα έγινε φανερή και στον τελευταίο πολίτη. Ο οποίος είδε ότι πλέον «ο Βασιλιάς είναι γυμνός».