Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ
Ιστορική συμφωνία για τη βιοποικιλότητα
Με το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια που αναμένεται να ενεργοποιηθεί έως το 2012, τα είδη υπό εξαφάνιση έχουν πια μια ελπίδα να διασωθούν
Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ valia@enet.gr
Ενα αμφίβιο στα τρία είδη, ένα πτηνό στα οκτώ, ένα θηλαστικό στα πέντε κινδυνεύουν από εξαφάνιση, σύμφωνα με στοιχεία τη Διεθνούς Ενωσης για τη Διατήρηση της Φύσης.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2010» που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση WWF, η ζήτηση της ανθρωπότητας για φυσικούς πόρους διπλασιάστηκε κατά το διάστημα 1966-2007. Την ίδια στιγμή, οι πληθυσμοί των ειδών και των οικοτόπων παρουσιάζουν από το 1970 συνεχή μείωση, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει το 70%. Αλλες μελέτες του ΟΗΕ δείχνουν ότι η Γη αντιμετωπίζει τη χειρότερη περίοδο εξαφάνισης ζώων από την εποχή των δεινοσαύρων, 65 εκατ. χρόνια πριν!
Το περασμένο Σαββατοκύριακο τα Μέρη της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα συναντήθηκαν στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας και κατέληξαν σε μια «ιστορική», όπως ονομάστηκε συμφωνία, το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια. Το Πρωτόκολλο, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί έως το 2012, προτείνει τη δημιουργία ενός παγκόσμιου μηχανισμού, ο οποίος θα επεμβαίνει και σε διασυνοριακές περιοχές ή καταστάσεις, όπου δεν μπορεί να υπάρξει κοινή πολιτική.
Στα κύρια σημεία της συμφωνίας περιλαμβάνεται η προσπάθεια για μείωση του ρυθμού απώλειας των φυσικών οικοτόπων στο μισό και όπου είναι εφικτό η εξάλειψή της, η επαναφορά στη φυσική τους κατάσταση -τουλάχιστον του 15%- των υποβαθμισμένων περιοχών, καθώς και η μείωση των παραγόντων πίεσης προς τους κοραλλιογενείς υφάλους.
ΗΣύμβαση δεν είναι καινούρια ιδέα. Ξεκίνησε το 1992 στη Διάσκεψη για τη Γη στο Ρίο, με τη συμμετοχή 193 κρατών. Ηδη, το 2002, υπήρξε μια πρώτη συμφωνία για σημαντική μείωση του ρυθμού απώλειας της βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, εν μέρει προστατεύοντας ένα αντιπροσωπευτικό 10% των ενδιαιτημάτων σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, οι 21 παγκόσμιοι στόχοι που τέθηκαν τότε δεν έχουν επιτευχθεί, με αποτέλεσμα τη μηδενική προστασία των ενδιαιτημάτων για το ένα πέμπτο των απειλούμενων ειδών και λιγότερο από 1% προστασία για τους ωκεανούς μας.
Το Πρωτόκολλο προχωρεί περισσότερο και αναφέρεται στην προστασία του 17% των ενδιαιτημάτων και του 10% των θαλασσών. Περιλαμβάνει 20 σημεία, τα οποία τα κράτη καλούνται (αλλά δεν υποχρεούνται) να εφαρμόσουν στις εθνικές τους νομοθεσίες μέχρι το 2020. Ενα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια είναι η ρύθμιση της κερδοφορίας των βιομηχανιών φαρμάκων και καλλυντικών από τη χρήση των «γενετικών πηγών» (ζώα, φυτά, μικροοργανισμοί) που προέρχονται κυρίως από τις χώρες του Νότου. Αλλωστε ήταν η Βραζιλία, χώρα στην οποία βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος του δάσους του Αμαζονίου, όπου ζει το 10% των ειδών του πλανήτη, που επέμεινε για την ανάγκη μιας συμφωνίας ώστε να τεθεί τέλος στη «βιο-πειρατεία».
Ετσι, δέκα μήνες μετά το φιάσκο της συνάντησης της Κοπεγχάγης για τις κλιματικές αλλαγές, το θετικό κλίμα που δημιούργησε το Πρωτόκολλο, γεννά και πάλι ελπίδες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Πέρα, όμως, από τους πανηγυρισμούς -δικαίως αφού το Πρωτόκολλο υπήρξε αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων για οκτώ χρόνια- είναι σίγουρο πως στην εφαρμογή του θα υπάρξουν προβλήματα και μάλιστα πολιτικά. Ιδίως σε ό,τι αφορά τον στόχο της «κατάργησης ή τουλάχιστον προοδευτικής μείωσης των καταστροφικών για τη βιοποικιλότητα επιδοτήσεων».
Τι θα γίνει λοιπόν με τις επιδοτήσεις, ειδικά για το ψάρεμα και ειδικά στην Ευρώπη, όπου το ακανθώδες αυτό θέμα είναι στην πρώτη γραμμή; Στη Μεσόγειο περισσότερο από το 54% των ψαριών -για τα οποία διαθέτουμε στοιχεία- αλιεύονται πάνω από τα επιτρεπόμενα βιολογικά όρια και η αρμόδια επίτροπος Μαρία Δαμανάκη έχει απειλήσει με προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τις χώρες που δεν σέβονται τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Η συνάντηση έγινε στο πλαίσιο του Διεθνούς Ετους Βιοποικιλότητας με τη συμμετοχή περίπου 18.000 εκπροσώπων κρατών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Παρόλο που οι ΗΠΑ δεν συμμετέχουν στη Σύμβαση -και δεν έχουν επικυρώσει καμία συμφωνία μέχρι σήμερα- δεν έλειψαν οι αμερικανικές συμμετοχές. Ανάμεσά τους και ο γνωστός ηθοποιός, Χάρισον Φορντ, ως αντιπρόεδρος της οικολογικής οργάνωσης Conservation International. Β. Κ.
Η κατάσταση στη χώρα μας
Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ valia@enet.gr
Η Ελλάδα είναι από τις πλουσιότερες σε βιοποικιλότητα χώρες της Ευρώπης, καθώς διαθέτει, μεταξύ άλλων, 6.000 είδη φυτών και περίπου 30.000 είδη ζώων, 447 είδη πουλιών και 115 είδη θηλαστικών, 32 από τα πιο σημαντικά δάση της Μεσογείου και 10 υγρότοπους διεθνούς σημασίας.
Περιλαμβάνει επίσης μεγάλο αριθμό ενδημικών, δηλαδή ειδών χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται μόνο στη χώρα μας.
Ωστόσο, η πλούσια ελληνική βιοποικιλότητα διαρκώς υποβαθμίζεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, 29 είδη θηλαστικών και 171 είδη των σπονδυλοζώων βρίσκονται υπό απειλή και είναι πιθανό να εξαφανιστούν στο μέλλον. Ως κυριότερη απειλή για τα είδη της ελληνικής πανίδας θεωρείται η απώλεια και υποβάθμιση των βιοτόπων τους, λόγω της έλλειψης του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου προστασίας.
(Πηγή www.wwf.gr)